In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Piket, Truus (Geertruida) Aan: Lieve ‘ouders’ ('schoonouders') Datum: 1943-08-11 Plaats: Amsterdam Onderwerp: geen bericht ontvangen. Truus is naar de Lijnbaansgracht gegaan en kreeg te horen dat er na 20 juli niemand is weggegaan. Ze krijgt maar geen berichten. Je fantaseert dan allerlei erge dingen die gebeurd kunnen zijn. Jopie ligt in barak 3b. Vrijdag zal ze weer een pakje sturen. Als ze tenminste wat bij elkaar krijgen kan. Ze weet niet of ze in het luchtledige aan het schrijven is. Ze spreekt zich dan de moed in dat ze nog geen brief 'onbestelbaar' heeft gekregen.

Van: Piket, Truus (Geertruida) Aan: Lieve ‘ouders’ ('schoonouders') Datum: 1943-08-11 Plaats: Amsterdam Onderwerp: geen bericht ontvangen. Truus is naar de Lijnbaansgracht gegaan en kreeg te horen dat er na 20 juli niemand is weggegaan. Ze krijgt maar geen berichten. Je fantaseert dan allerlei erge dingen die gebeurd kunnen zijn. Jopie ligt in barak 3b. Vrijdag zal ze weer een pakje sturen. Als ze tenminste wat bij elkaar krijgen kan. Ze weet niet of ze in het luchtledige aan het schrijven is. Ze spreekt zich dan de moed in dat ze nog geen brief 'onbestelbaar' heeft gekregen.

Brief van T. Piket aan lieve ouders vanuit Amsterdam

Foto van Betty Mol

Van: Mannheim, Herbert Aan: Kastanje, Huub Plaats: Groningen Datum: 1941-12 Onderwerp: bedankje van Dr. Mannheim, die voor een operatie in het Academisch Ziekenhuis in Groningen ligt.

Van: Mannheim, Herbert Aan: Kastanje, Huub Plaats: Groningen Datum: 1941-12 Onderwerp: bedankje van Dr. Mannheim, die voor een operatie in het Academisch Ziekenhuis in Groningen ligt.

Ansichtkaart van Herbert Mannheim aan Huub Kastanje vanuit Groningen

Naziconcentratiekampen

Kamp Dornhau

Van: Mr. Hollaender, A. Aan: Kause-van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1962-05-14 Onderwerp: het geven van een volmacht in verband met een claim.

Van: Mr. Hollaender, A. Aan: Kause-van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1962-05-14 Onderwerp: het geven van een volmacht in verband met een claim.

Brief van notaris Mr. A. Hollaender an Chaja Kause-van Bergen over het krijgen van een volmacht in verband met een claim

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Gekochte vrijstellingen kamp Westerbork

Puttkammer Sperre kamp Westerbork

Van: Schade-enquête commissie Den Haag&nbsp; Aan: Barnstijn, A.B.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-07-19&nbsp; Onderwerp: oorlogsschade erven Sientje Barnstijn-van den Berg

Van: Schade-enquête commissie Den Haag&nbsp; Aan: Barnstijn, A.B.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-07-19&nbsp; Onderwerp: oorlogsschade erven Sientje Barnstijn-van den Berg

Brief Schade-enquête commissie Den Haag aan A. B. Barnstijn

Van: Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1927-12-31 Onderwerp: verklaring dat Fritz werkzaam is geweest voor deze fabriek in de periode 1924-1927.

Van: Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1927-12-31 Onderwerp: verklaring dat Fritz werkzaam is geweest voor deze fabriek in de periode 1924-1927.

Getuigschrift dat Fritz Tauber werkzaam is geweest in Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien

Van: Schrik, H. Aan: Buijvoets J. G en de commandant van de Bewakingstroepen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-31 Onderwerp: burgers verstrekken voedsel aan gedetineerden. Het hoofd van de bewakingstroepen wil deze burgers in de gevangenis stoppen. Buijvoets wil weten wat voor maatregelen er zijn genomen tegenover de bewaker die toestond dat de door hem bewaakte gedetineerden eten kregen van de vrouw van de boer waar ze werkten.

Van: Schrik, H. Aan: Buijvoets J. G en de commandant van de Bewakingstroepen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-31 Onderwerp: burgers verstrekken voedsel aan gedetineerden. Het hoofd van de bewakingstroepen wil deze burgers in de gevangenis stoppen. Buijvoets wil weten wat voor maatregelen er zijn genomen tegenover de bewaker die toestond dat de door hem bewaakte gedetineerden eten kregen van de vrouw van de boer waar ze werkten.

Rapport vervolg van H. Schrik met onder andere opmerkingen van J.G. Buijvoets en de commandant van de bewakingstroepen

Van: het Rode kruis, Informatiebureau Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Den Haag Datum: 1948 Onderwerp: bevestiging van de ontvangst van een brief.

Van: het Rode kruis, Informatiebureau Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Den Haag Datum: 1948 Onderwerp: bevestiging van de ontvangst van een brief.

Bericht van het Rode Kruis bevestiging van de ontvangst van een brief van Nora van Bergen-Diamant

Van: Hoorn, van, Henriette en Betsy Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-21 Onderwerp: Beschrijving omstandigheden, transporten binnenkomend en uitgaande, grote transporten, difterie geconstateerd in de barak, marechaussee, bij ontvluchtingen worden 10 personen uit dezelfde barak op transport gesteld.

Van: Hoorn, van, Henriette en Betsy Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-21 Onderwerp: Beschrijving omstandigheden, transporten binnenkomend en uitgaande, grote transporten, difterie geconstateerd in de barak, marechaussee, bij ontvluchtingen worden 10 personen uit dezelfde barak op transport gesteld.

Maximiliaan AbrahamDrielsma

Maximiliaan Abraham
Drielsma