In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Bergen-Belsen Datum:&nbsp;1944 of 1945 Over het leven en de omstandigheden in Bergen-Belsen Blz.: 2

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Bergen-Belsen Datum:&nbsp;1944 of 1945 Over het leven en de omstandigheden in Bergen-Belsen Blz.: 2

Gedicht van Rosa van der Hal-Prins

Kampgeld uit Theresienstadt.&nbsp; Biljet van 5 kronen. Datum van uitgave: 1943-01

Kampgeld uit Theresienstadt.&nbsp; Biljet van 5 kronen. Datum van uitgave: 1943-01

Geld uit Theresienstadt

Bekendmaking aan de Barakkenleiders Datum: 1943-11-05 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Verplichte inenting tegen diphterie

Bekendmaking aan de Barakkenleiders Datum: 1943-11-05 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Verplichte inenting tegen diphterie

Bekendmaking over verplichte inenting tegen difterie

Van: Meta ( Loeb-Spiegel, Meta), L. (Loeb, Leo) Aan:&nbsp;Beste allen, lieve menschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-15 Onderwerp:&nbsp;Meta spreekt dank uit voor de het pakje met daarin voedzame en lekkere dingen. Paps is weer drie pond aangekomen en ziet er beter uit. Verder schrijft Meta dat ze magerder is geworden, maar zich wel fit voelt. Ze stuurt een pakketzegel mee met de brief. Het laatste deel van de brief is geschreven door Leo. Hij hoopt dat hij binnenkort weer meer kan schrijven.

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta), L. (Loeb, Leo) Aan:&nbsp;Beste allen, lieve menschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-15 Onderwerp:&nbsp;Meta spreekt dank uit voor de het pakje met daarin voedzame en lekkere dingen. Paps is weer drie pond aangekomen en ziet er beter uit. Verder schrijft Meta dat ze magerder is geworden, maar zich wel fit voelt. Ze stuurt een pakketzegel mee met de brief. Het laatste deel van de brief is geschreven door Leo. Hij hoopt dat hij binnenkort weer meer kan schrijven.

Brief van Meta Loeb-Spiegel en Leo Loeb aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Van: de Secretaris-Generaal van het Departement van Justitie Aan: de kampcommandant Plaats: Den Haag Datum: 1939-1940 Onderwerp: verschillende instructies voor de commandant vanuit het Departement van Justitie.

Van: de Secretaris-Generaal van het Departement van Justitie Aan: de kampcommandant Plaats: Den Haag Datum: 1939-1940 Onderwerp: verschillende instructies voor de commandant vanuit het Departement van Justitie.

Instructies voor de commandant van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork van het Departement van Justitie

Van: Swaab, Loukie Aan: lieve tante Plaats: Datum: Onderwerp: brief geschreven door kind; hoe gaat het ermee; nieuw kleding; kom gauw langs

Van: Swaab, Loukie Aan: lieve tante Plaats: Datum: Onderwerp: brief geschreven door kind; hoe gaat het ermee; nieuw kleding; kom gauw langs

Brief van Louis David Swaab aan zijn tante

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Joodse werkkampen

Hollandsche Schouwburg

Hollandia Kattenburgfabriek

Loods 24

Hachsjara opleidingscentra

Opvangtehuizen in Barneveld

Zieken-, verpleeg- en verzorgingstehuizen

Gevangenissen

Vluchtelingenkampen

Joodse weeshuizen

Joodse wijken

Koning Willem III Kazerne

Van: Loukie (Louis David Swaab) Aan: tante Kee Plaats: Datum: Onderwerp: brief door kind geschreven aan tante

Van: Loukie (Louis David Swaab) Aan: tante Kee Plaats: Datum: Onderwerp: brief door kind geschreven aan tante

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 6&nbsp;en de keukenbarakken. Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-08

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 6&nbsp;en de keukenbarakken. Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-08

Johanna PaulineWolffenstein-Deen

Johanna Pauline
Wolffenstein-Deen