In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 81

Gezang 118A&nbsp; Gezongen in Kamp Westerbork, mogelijk tijdens één van de diensten in barak 73 of barak 9.

Gezang 118A&nbsp; Gezongen in Kamp Westerbork, mogelijk tijdens één van de diensten in barak 73 of barak 9.

Tekst van een Gezang mogelijk gezongen tijdens een dienst voor gedoopte Joden in kamp Westerbork

Bewaking kamp Westerbork

Binnenbewaking kamp Westerbork

Deportatie naar kamp Westerbork

Aankomst in kamp Westerbork

Reisverloop naar kamp Westerbork

Vrijstellingen van deportatie naar kamp Westerbork

Nederlandse Spoorwegen en de deportatie naar kamp Westerbork

Van: Grüneberg-Berg, Helena Aan: de Mulder, Piet Plaats: (waarschijnlijk vanuit de trein gegooid of aan iemand meegegeven) Datum: 1943-03 Onderwerp: de schrijfster schrijft dat ze op weg moet naar Polen. (In feite zal ze eerst nog kamp Westerbork aandoen). Ze hoopt dat haar echtgenoot Bernard en Moup (Mozes) er ook bij zullen zijn; Ze vraagt de familie goed voor haar zoontje René te zorgen ('neem hem bij je of breng hem naar Dieks'), stuur hem niet naar kamp Vught of de Crèche (is ook niet safe).

Van: Grüneberg-Berg, Helena Aan: de Mulder, Piet Plaats: (waarschijnlijk vanuit de trein gegooid of aan iemand meegegeven) Datum: 1943-03 Onderwerp: de schrijfster schrijft dat ze op weg moet naar Polen. (In feite zal ze eerst nog kamp Westerbork aandoen). Ze hoopt dat haar echtgenoot Bernard en Moup (Mozes) er ook bij zullen zijn; Ze vraagt de familie goed voor haar zoontje René te zorgen ('neem hem bij je of breng hem naar Dieks'), stuur hem niet naar kamp Vught of de Crèche (is ook niet safe).

Briefkaart van Helena Grüneberg-Berg aan familie (P. de Mulder)

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 11 januari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 25 januari 1944 - Auschwitz

Transport 1 februari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 1 juni 1943 - Sobibor

Transport 8 juni 1943 - Sobibor

Transport 25 september 1942 - Auschwitz

Transport 29 juni 1943 - Sobibor

Transport 6 juli 1943 - Sobibor

Transport 13 juli 1943 - Sobibor

Transport 20 juli 1943 - Sobibor

Transport 24 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 31 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 7 september 1943 - Auschwitz

Transport 21 september 1942 - Auschwitz

Transport 18 september 1942 - Auschwitz

Transport 14 september 1942 - Auschwitz

Transport 11 september 1942 - Auschwitz

Transport 7 september 1942 - Auschwitz

Transport 4 september 1942 - Auschwitz

Transport 31 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 16 november 1943 - Auschwitz

Transport 28 september 1942 - Auschwitz

Transport 8 februari 1944 - Auschwitz

Transport 15 februari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 25 februari 1944 - Theresienstadt

Transport 2 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 5 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 9 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 19 oktober 1943 - Auschwitz

Transport 21 september 1943 - Auschwitz

Transport 25 mei 1943 - Sobibor

Transport 18 mei 1943 - Sobibor

Ellen RuthDanby

Ellen Ruth
Danby