In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Dit verhaal werd opgetekend door conservator Guido Abuys. Meer over de familie Enthoven is te vinden in het boek Kroniek van het geslacht Enthoven (Zutphen 1991).&nbsp;

Het is 23 mei 1945. Henriette Enthoven-van Lier schrijft vanuit Mont Pèlerin in Zwitserland een brief aan haar familie, waarin ze terugkijkt naar het transport van kamp Westerbork naar Theresienstadt en haar aankomst in dit getto.

"Ik werd met enige kennissen in een bananenwagen gestopt..."

Gerdien Verschoor was tussen 2019 en 2022 de directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Dit verhaal publiceerde zij op haar <a href="https://gerdienverschoor.wordpress.com/2019/02/07/het-treinbord/#more-3294">eigen website</a>.

Het moet ergens in de jaren negentig geweest zijn: het was na de Wende en ik werkte bij de Nederlandse Ambassade in Warschau. Alles in Polen veranderde. Als attaché voor pers- en culturele zaken richtte ik me niet alleen op pers en cultuur, maar ook op de historische en maatschappelijke onderwerpen die in die periode actueel waren. Vele musea en historische instituten maakten een transitie door: nu Polen het communisme van zich had afgeschud, konden vele verhalen eindelijk op een andere manier verteld worden.

Het treinbord

Dit verhaal, geschreven door conservator Guido Abuys, werd in 2018 als column gepubliceerd op de website van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork.&nbsp;

Een houten beeldje van een jongen van een jaar of twaalf, gekleed in een blouse, korte broek, hoge sokken en wandelschoenen. Op het voetstuk zijn de initialen E.B. ingekrast en is het jaar 1941 duidelijk zichtbaar. Het beeldje zou geschonken zijn aan Jacques Schol, directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp;

Een jongen vereeuwigd in hout

In juni 2025 verscheen Sprekende stenen. Stolpersteine in Zwolle, een publicatie waarin de verhalen van Joodse inwoners van Zwolle worden belicht. Ook voor het gezin Caneel, dat voor hun deportatie aan de Vispoortenplas 10 woonde, zijn struikelstenen gelegd.&nbsp;

Carolina Caneel-Bamberg, haar man Salomon Caneel en hun zoontje Mozes “Max” Caneel werden begin oktober 1942 vanuit Zwolle naar kamp Westerbork gebracht. Het was in die dagen overvol in het kamp: door de ontruiming van de Joodse werkkampen en de razzia’s waarbij de familieleden van de Joodse dwangarbeiders werden opgehaald, kwamen er zo’n 12.000 personen naar het kamp. In een brief aan vriendin Janny Bosman schrijft Carolina over de chaotische situatie en de onwetendheid over hun verdere lot. Ook vraagt ze om een paar hoge schoenen of laarsjes in maat 26 voor zoontje Max en een stel dekens, want die zijn ze inmiddels kwijtgeraakt.&nbsp;

"Onze Max is een reuzelieve schat..."

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina vind je een overzicht van verhalen over kamp Westerbork. Zo kun je meer te weten komen over personen die in het kamp gevangen zaten of over objecten uit onze collecties. Ook bieden we themaverhalen aan en laten we zien welke locaties in Nederland, direct of indirect, een verbinding hebben met kamp Westerbork. 

Verhalen

Van: katholieke liefdadigheid Aan: van Cleef, Rozette Plaats: Praag Datum: 1945-05 Onderwerp: mogelijk steun voor Rozette, die op weg terug naar Nederland was, via Praag.

Van: katholieke liefdadigheid Aan: van Cleef, Rozette Plaats: Praag Datum: 1945-05 Onderwerp: mogelijk steun voor Rozette, die op weg terug naar Nederland was, via Praag.

Document als onderdeel van de repatriëring van Rozette van Cleef

Het inrichten van leslokalen voor L.O. in barak 107&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951

Het inrichten van leslokalen voor L.O. in barak 107&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951

Plattegrond van het inrichten van barak 107 tot schoolgebouw

Van: Jacobi, Fia Geboren: 1924-09-21 Aan: Belterman, J. Datum: 1943-05-28 Plaats: Vught, Auffanglager, K.L. Onderwerp: bedankt voor pakketjes en verzoek om geld… &nbsp;

Van: Jacobi, Fia Geboren: 1924-09-21 Aan: Belterman, J. Datum: 1943-05-28 Plaats: Vught, Auffanglager, K.L. Onderwerp: bedankt voor pakketjes en verzoek om geld… &nbsp;

Brief van Fia Jacobi aan J. Belterman vanuit kamp Vught

Brief van Estelle vanuit kamp Westerbork Onderwerp: voorlopig geen briefkaart schrijven, zend ook kranten…

Brief van Estelle vanuit kamp Westerbork Onderwerp: voorlopig geen briefkaart schrijven, zend ook kranten…

Brief van Estelle vanuit kamp Westerbork

Van: het Rode Kruis Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-04-01 Onderwerp: brief van het Rode Kruis. In de meegestuurde verklaringen achtgrond informatie over de aanvragers voor een Wiedergutmachung-regeling &nbsp;

Van: het Rode Kruis Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-04-01 Onderwerp: brief van het Rode Kruis. In de meegestuurde verklaringen achtgrond informatie over de aanvragers voor een Wiedergutmachung-regeling &nbsp;

Brief van het Rode Kruis in verband met een aanvraag op de Duitse wet op de Wiedergutmachung

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de (op naam van haar man Louis Stranders) Aan: Gosschalk, J. Datum: 1942-12-05 Plaats: Westerbork, kamp, barak 36 (85) Onderwerp: Louis heeft een aanstelling in het ziekenhuis. Behoefte aan allerlei dingen. Er bestaat een kans dat ze langer in Westerbork mogen blijven. De kinderen eten veel bruine bonen, havermout en gort uit de persoonlijke voorraad. Het is nu op.

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de (op naam van haar man Louis Stranders) Aan: Gosschalk, J. Datum: 1942-12-05 Plaats: Westerbork, kamp, barak 36 (85) Onderwerp: Louis heeft een aanstelling in het ziekenhuis. Behoefte aan allerlei dingen. Er bestaat een kans dat ze langer in Westerbork mogen blijven. De kinderen eten veel bruine bonen, havermout en gort uit de persoonlijke voorraad. Het is nu op.

Briefkaart van Rosette Stranders-de Hartog aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Stranders, Louis en (Stranders-Hartog, Rosette, de) Aan: Gosschalk, familie Datum: 1942-12-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: inhoud zie de brieven: 16290-07 en 16290-09

Van: Stranders, Louis en (Stranders-Hartog, Rosette, de) Aan: Gosschalk, familie Datum: 1942-12-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: inhoud zie de brieven: 16290-07 en 16290-09

Brief van Louis en Rosette Stranders aan familie Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: de Groot-Cossen, Hennij en Louis (via Maurits de Groot, barak 72) Aan: de Groot, Samuel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-03 Onderwerp: bedankt voor het pakket en de plukverse aardbeien (zo heerlijk); het pakje van Else is terecht; haar beide kinderen (Martin en Erich) hebben schurft…

Van: de Groot-Cossen, Hennij en Louis (via Maurits de Groot, barak 72) Aan: de Groot, Samuel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-03 Onderwerp: bedankt voor het pakket en de plukverse aardbeien (zo heerlijk); het pakje van Else is terecht; haar beide kinderen (Martin en Erich) hebben schurft…

Briefkaart van Louis de Groot aan zijn broer Samuel vanuit kamp Westerbork

Van: Jacobs, Karel Aan: Edelstein, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-15 Onderwerp: omstandigheden, pakketten, barak 35. Ineke en de andere kinderen zijn goed overgekomen. Ze worden goed verzorgd. Irene is weg. Karel heeft verschillende heren gesproken die bij de Edelsteins' zijn langs geweest.

Van: Jacobs, Karel Aan: Edelstein, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-15 Onderwerp: omstandigheden, pakketten, barak 35. Ineke en de andere kinderen zijn goed overgekomen. Ze worden goed verzorgd. Irene is weg. Karel heeft verschillende heren gesproken die bij de Edelsteins' zijn langs geweest.

Brief van Karel Jacobs aan E. Edelstein vanuit kamp Westerbork

Van: Simon, pappe, mamme en tante Aan: Van Leer, fam. Plaats: Buitenpost Datum: 18 sept. 1943 (poststempel) Onderwerp: groeten aan Johannes Geertje Bloemendaals en fam. Dijkstra; erg warm maar vol goede moed.

Van: Simon, pappe, mamme en tante Aan: Van Leer, fam. Plaats: Buitenpost Datum: 18 sept. 1943 (poststempel) Onderwerp: groeten aan Johannes Geertje Bloemendaals en fam. Dijkstra; erg warm maar vol goede moed.

Briefkaart van Simon (Turksma), pappe, mamme en tante aan familie van Leer vanuit de trein

Van: Barnstijn, M. (Sientje) Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-03-17&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie in kamp; drukte, schrijven, transporten en machtiging voor pensioen, geregeld van notaris Schaap van de Joodse Raad in kamp Westerbork, deel van dit pensioen nodig, de rest kan op het spaarbankboekje; zoon Gustaaf is niet in kamp Westerbork geregistreerd. mogelijk is hij nog in Holland of naar kamp Amersfoort gegaan; probeer nog spullen uit het huis te halen, foto's brieven…; zoek contact met Leo van Emden. Hij regelt pakketjes en geldzendingen voor zijn moeder in het kamp.

Van: Barnstijn, M. (Sientje) Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-03-17&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie in kamp; drukte, schrijven, transporten en machtiging voor pensioen, geregeld van notaris Schaap van de Joodse Raad in kamp Westerbork, deel van dit pensioen nodig, de rest kan op het spaarbankboekje; zoon Gustaaf is niet in kamp Westerbork geregistreerd. mogelijk is hij nog in Holland of naar kamp Amersfoort gegaan; probeer nog spullen uit het huis te halen, foto's brieven…; zoek contact met Leo van Emden. Hij regelt pakketjes en geldzendingen voor zijn moeder in het kamp.

Brief van Sientje Barnstijn-van den Berg aan haar dochter vanuit kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag (Mr. H.G. Kaufmann) Aan: de medewerkers van de Voorlichtingsbureaus Plaats: Den Haag Datum: 1942-11-15 Onderwerp: brief over instructies in verband met de registratie van de Joodse inwoners.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag (Mr. H.G. Kaufmann) Aan: de medewerkers van de Voorlichtingsbureaus Plaats: Den Haag Datum: 1942-11-15 Onderwerp: brief over instructies in verband met de registratie van de Joodse inwoners.

Brief aan de Voorlichtingsbureaus van de Joodse Raad in Den Haag in verband met de registratie van Joodse inwoners

Van: Boas-Prins, Seraphina Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-08 Onderwerp: De vloeren in de vrouwenzaal worden geschrobd dus Seraphina schrijft de brief bovenop het 3-hoog bed van Sal. Op een lijst van binnengekomen brieven heeft ze gezien dat Jacks vanuit Zelle (Bergen-Belsen) een brief heeft geschreven aan Frits Haas. Ook andere vrienden en kennissen van haar hebben berichten gestuurd uit Zelle. Behalve voor Esthertje zorgt Seraphine inmiddels ook voor een 3-jarig pleegdochtertje (Carla Dotsch) uit het weeshuis. Met Esthertje gaat ze vaak op bezoek bij oma die in het ziekenhuis ligt. Ze heeft 40 procent ondergewicht en heeft veel rust nodig.&nbsp;

Van: Boas-Prins, Seraphina Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-08 Onderwerp: De vloeren in de vrouwenzaal worden geschrobd dus Seraphina schrijft de brief bovenop het 3-hoog bed van Sal. Op een lijst van binnengekomen brieven heeft ze gezien dat Jacks vanuit Zelle (Bergen-Belsen) een brief heeft geschreven aan Frits Haas. Ook andere vrienden en kennissen van haar hebben berichten gestuurd uit Zelle. Behalve voor Esthertje zorgt Seraphine inmiddels ook voor een 3-jarig pleegdochtertje (Carla Dotsch) uit het weeshuis. Met Esthertje gaat ze vaak op bezoek bij oma die in het ziekenhuis ligt. Ze heeft 40 procent ondergewicht en heeft veel rust nodig.&nbsp;

Brief van S. Boas-Prins aan de familie Spier vanuit kamp Westerbork

Broche (hout): initialen van A.C. Sperna Weiland. Metalen speldje om de broche aan een kledingstuk te bevestigen is eraf. Het geheel is rood geverfd. Sperna Weiland gaf twee keer in de week lessen Engels aan kinderen in het Centraal Vluchtelingenkamp. Het speldje werd gemaakt door Walter Grünthal. Sperna Weiland ging na het geven van zijn lessen thee drinken bij het gezin van Walter. Walter maakt het speldje uit verveling.

Broche (hout): initialen van A.C. Sperna Weiland. Metalen speldje om de broche aan een kledingstuk te bevestigen is eraf. Het geheel is rood geverfd. Sperna Weiland gaf twee keer in de week lessen Engels aan kinderen in het Centraal Vluchtelingenkamp. Het speldje werd gemaakt door Walter Grünthal. Sperna Weiland ging na het geven van zijn lessen thee drinken bij het gezin van Walter. Walter maakt het speldje uit verveling.

Broche met initialen

Van: Carstens, J. en fam. Aan: Pinkhof, L. familie Plaats: Den Helder Datum: 1943-07-16 Onderwerp: verzenden van een voedselpakket. Briefkaart retour in verband met op transport gaan van het gezin L. Pinkhof.

Van: Carstens, J. en fam. Aan: Pinkhof, L. familie Plaats: Den Helder Datum: 1943-07-16 Onderwerp: verzenden van een voedselpakket. Briefkaart retour in verband met op transport gaan van het gezin L. Pinkhof.

Brief kaart van de familie J. Carstens aan de familie L. Pinkhof vanuit Den Helder

Post kamp Westerbork

Briefpost kamp Westerbork

Uit de trein geworpen brieven

Van: het Ministerie van Justitie Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1951-09-06 Onderwerp: aangifte van overlijden van vermiste Maurits de Groot.

Van: het Ministerie van Justitie Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1951-09-06 Onderwerp: aangifte van overlijden van vermiste Maurits de Groot.

Mededeling van het Ministerie van Justitie over het overlijden van Maurits de Groot

Van: Cohen, M.E. Aan: Loon, van, E.M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-20 Onderwerp: verhuisbericht van Amsterdam naar barak 67, kamp Westerbork (strafbarak).

Van: Cohen, M.E. Aan: Loon, van, E.M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-20 Onderwerp: verhuisbericht van Amsterdam naar barak 67, kamp Westerbork (strafbarak).

Adreswijziging van M. E. Cohen vanuit kamp Westerbork

Van: Kruijer, J. Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-05 Onderwerp: omstandigheden Bijz.: op briefpapier kamp Vught

Van: Kruijer, J. Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-05 Onderwerp: omstandigheden Bijz.: op briefpapier kamp Vught

Brief van I. Kruijer aan A. Calligaro vanuit kamp Vught

Van: Wachter, Leo&nbsp; Aan: Kroonberg, J., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944 Onderwerp: ziekenhuis; ziekten; buitendienst; Expositur. In Duits getypt

Van: Wachter, Leo&nbsp; Aan: Kroonberg, J., Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944 Onderwerp: ziekenhuis; ziekten; buitendienst; Expositur. In Duits getypt

Brief van Leo Wachter aan J. Kroonenberg vanuit kamp Westerbork

Foto van Martin en Erich de Groot. Plaats: Groningen Datum: 1939-01-12

Foto van Martin en Erich de Groot. Plaats: Groningen Datum: 1939-01-12

Foto van Martin en Erich de Groot

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 8 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 8 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Foto van de brief 'Ergens in Nederland' van J. Cahen aan bekenden vanuit kamp Westerbork

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: bezoekverbod aan ziekenhuis, informatie over patiënten.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: bezoekverbod aan ziekenhuis, informatie over patiënten.

Mededeling over bezoekverbod aan ziekenhuis, informatie over patiënten

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-20&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: personen van dubbele nationaliteit die evt. dinsdag vertrekken kunnen niet hun gestorte bedragen bij Lippman en Rosenthal terugontvangen voor hun vertrek.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-20&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: personen van dubbele nationaliteit die evt. dinsdag vertrekken kunnen niet hun gestorte bedragen bij Lippman en Rosenthal terugontvangen voor hun vertrek.

Mededeling voor personen met een dubbele nationaliteit die eventueel dinsdag vertrekken

Eten.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Mensen aan het eten. De man links is rabbijn Benjamin Murmelstein.

Eten.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Mensen aan het eten. De man links is rabbijn Benjamin Murmelstein.

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-13 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: kinderen komen uit het ziekenhuis. Selly heeft een bloedonderzoek gehad. Er wordt onderwijs gegeven. Er is ook een kleuterschool. Het is zo koud in de schoolbarak dat de kinderen de jassen aan moeten houden. Bedankt voor de thermometer. Drie pakketten zijn ontvangen.&nbsp;

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-13 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: kinderen komen uit het ziekenhuis. Selly heeft een bloedonderzoek gehad. Er wordt onderwijs gegeven. Er is ook een kleuterschool. Het is zo koud in de schoolbarak dat de kinderen de jassen aan moeten houden. Bedankt voor de thermometer. Drie pakketten zijn ontvangen.&nbsp;

Briefkaart van Louis Stranders aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Groenteman, Mozes Aan: oom Gerrit en gezin Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-29 Onderwerp: ze zijn nog thuis en hopen dat de volgende week ook nog te zijn; pakket met kleren naar oom Gerrit gestuurd, mogelijk zitten er nog Jodensterren op, misschien kan hij ze er af halen en deze verbranden; graag in een kast bewaren (valt dan minder op); dat Gerrit het wil bewaren is wel fijn, ze kunnen immers niet alles meenemen; ze worden met de dag zenuwachtiger; ze kunnen niet meer op straat lopen, bang om opgepakt te worden; als ze opgehaald worden zal Mozes het op tijd laten weten; gegevens van Mozes…

Van: Groenteman, Mozes Aan: oom Gerrit en gezin Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-29 Onderwerp: ze zijn nog thuis en hopen dat de volgende week ook nog te zijn; pakket met kleren naar oom Gerrit gestuurd, mogelijk zitten er nog Jodensterren op, misschien kan hij ze er af halen en deze verbranden; graag in een kast bewaren (valt dan minder op); dat Gerrit het wil bewaren is wel fijn, ze kunnen immers niet alles meenemen; ze worden met de dag zenuwachtiger; ze kunnen niet meer op straat lopen, bang om opgepakt te worden; als ze opgehaald worden zal Mozes het op tijd laten weten; gegevens van Mozes…

Brief van Mozes Groenteman aan oom Gerrit en zijn gezin vanuit Amsterdam

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-10-14&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Werkbrieven; Schoenen en aanvragen reparaties.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-10-14&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Werkbrieven; Schoenen en aanvragen reparaties.

Mededeling over vervallen werkbrieven voor schoenen en over nieuwe aanvragen voor reparaties

Van: Marianne Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp, barak 4, zaal 1 Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Marianne ligt in het ziekenhuis; omstandigheden

Van: Marianne Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp, barak 4, zaal 1 Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Marianne ligt in het ziekenhuis; omstandigheden

Briefkaart van Marianne Heijmann aan Catootje Booij vanuit kamp Westerbork

Lagerbefehl No. 6 Datum: 1943-02-14 Uitschrijven van vergunningen; groetplicht

Lagerbefehl No. 6 Datum: 1943-02-14 Uitschrijven van vergunningen; groetplicht

Lagerbefehl No. 6

Van: Wolf, Rosa Aan: mej. Been, D. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-02-24 Onderwerp: dinsdag zijn de Pelsen vertrokken; nu geheel aan haar lot overgelaten; optie voor Puttkammer; werk in het ziekenhuis; wassen; verpleegsterschort is ook weer vuil, stuurt ze op om te laten wassen; ieder dinsdagnacht ligt ze in haar bed te beven als de namen worden voorgelezen; een man bij de registratie heeft haar al een paar keer van de transportlijst afgehaald (vanwege haar schrijfmachine); pakketjes sturen, potloden, een etensbord en een mes; veldfles in gestolen… Briefkaart van 12-2: schrijfmachine ontvangen en wit schort; werkt in het ziekenhuis, week in de barak met maagproblemen; Engels romannetje te leen…; oma is weg; enige enveloppen sturen en iets hartigs; zal worden onderzocht door een prof., men neemt het ziekenhuispersoneel serieus; een arbeidskaart gekregen, waardoor voorlopig teruggesteld (groene stempel); patiëntje in de barak jarig, taart toegestuurd…; warme gummizakken voor haar buik (buikloop). Ze ligt al patiënt &nbsp;in het ziekenhuis.&nbsp;

Van: Wolf, Rosa Aan: mej. Been, D. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-02-24 Onderwerp: dinsdag zijn de Pelsen vertrokken; nu geheel aan haar lot overgelaten; optie voor Puttkammer; werk in het ziekenhuis; wassen; verpleegsterschort is ook weer vuil, stuurt ze op om te laten wassen; ieder dinsdagnacht ligt ze in haar bed te beven als de namen worden voorgelezen; een man bij de registratie heeft haar al een paar keer van de transportlijst afgehaald (vanwege haar schrijfmachine); pakketjes sturen, potloden, een etensbord en een mes; veldfles in gestolen… Briefkaart van 12-2: schrijfmachine ontvangen en wit schort; werkt in het ziekenhuis, week in de barak met maagproblemen; Engels romannetje te leen…; oma is weg; enige enveloppen sturen en iets hartigs; zal worden onderzocht door een prof., men neemt het ziekenhuispersoneel serieus; een arbeidskaart gekregen, waardoor voorlopig teruggesteld (groene stempel); patiëntje in de barak jarig, taart toegestuurd…; warme gummizakken voor haar buik (buikloop). Ze ligt al patiënt &nbsp;in het ziekenhuis.&nbsp;

Brief en briefkaart van Rosa Wolf aan D. Been vanuit kamp Westerbork

Eten halen.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Twee ruziënde mannen. Zie ook T 02-030 en 031

Eten halen.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Twee ruziënde mannen. Zie ook T 02-030 en 031

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 15-03-1943 Nr. 106 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Serphos, Mina geb. 21-02-59 overleden 13-03-1943 te Westerbork op: 15-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 15-03-1943 Nr. 106 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Serphos, Mina geb. 21-02-59 overleden 13-03-1943 te Westerbork op: 15-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mina Serphos

Honger lijden.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Schetsen van twee hongerlijdende mensen.

Honger lijden.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Schetsen van twee hongerlijdende mensen.

Van: het Nederlandse Rode Kruis, Informatiebureau&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-08-26 Onderwerp: gegevens over Maria van Zand (1927-1942).

Van: het Nederlandse Rode Kruis, Informatiebureau&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-08-26 Onderwerp: gegevens over Maria van Zand (1927-1942).

Paul MoritzCronheim

Paul Moritz
Cronheim