In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 10 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 10 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Foto van de brief 'Ergens in Nederland' van J. Cahen aan bekenden vanuit kamp Westerbork

Van: Schol, J. Aan: de bewoners Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp&nbsp; Datum: 1941-03-25 Onderwerp: rooster voor het badhuis; inzicht arbeidsverdeling van het kamp…; baden is verplicht…

Van: Schol, J. Aan: de bewoners Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp&nbsp; Datum: 1941-03-25 Onderwerp: rooster voor het badhuis; inzicht arbeidsverdeling van het kamp…; baden is verplicht…

Schema voor verschillende (werk)groepen voor het gebruikmaken van het badhuis

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 219 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Korpes, Adolf geb. 17-08-65 overleden te Westerbork op 22-04-1943 op: 22-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 219 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Korpes, Adolf geb. 17-08-65 overleden te Westerbork op 22-04-1943 op: 22-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Adolf Korpes

Van: Arem, Jean (de brief is geschreven door zijn vrouw Henriette) Aan: Cohen, Thea&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork&nbsp; Datum: 1943-12-30 Onderwerp: Bedankbrief voor pakketten, Nieuwjaarswensen voor Thea, van Jean en Jetty.&nbsp; De brief is voorzien van een stempel 'geprüft' (censuur).&nbsp; Zie ook inv. nr. 113 (eerste deel brief).

Van: Arem, Jean (de brief is geschreven door zijn vrouw Henriette) Aan: Cohen, Thea&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork&nbsp; Datum: 1943-12-30 Onderwerp: Bedankbrief voor pakketten, Nieuwjaarswensen voor Thea, van Jean en Jetty.&nbsp; De brief is voorzien van een stempel 'geprüft' (censuur).&nbsp; Zie ook inv. nr. 113 (eerste deel brief).

Foto van een brief van Jean Arem aan Thea Cohen vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 374 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Polak, Egbert Gustaaf geb. 24-12-72 overleden te Westerbork op 20-06-1943 op 22-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 374 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Polak, Egbert Gustaaf geb. 24-12-72 overleden te Westerbork op 20-06-1943 op 22-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Egbert Gustaaf Polak

Bewijs van crematie Datum: 07-04-1943 Nr. 169 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Gans, Klaartje geb. 29-12-10 overleden te Westerbork op 03-04-1943 op: 05-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 07-04-1943 Nr. 169 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Gans, Klaartje geb. 29-12-10 overleden te Westerbork op 03-04-1943 op: 05-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Klaartje Gans

Van:&nbsp; Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07 Onderwerp: informatie over het verbruik aan kolen. De voorraad in het ketelhuis is op. Verbruik in het ketelhuis ter beschikking voor de Centrale Keuken en de Wasserij, werktijden op deze locaties. Voor de bakkerij, de bakoven en de kachel in de Centrale Keuken zijn dagelijks 150 kilo vetkolen nodig; voor de locomotieven dagelijks 75 kilo en voor het Casino 30 kilo. Maandelijks verbruik is 85 ton. Er is slechts 75 ton binnengekomen.

Van:&nbsp; Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07 Onderwerp: informatie over het verbruik aan kolen. De voorraad in het ketelhuis is op. Verbruik in het ketelhuis ter beschikking voor de Centrale Keuken en de Wasserij, werktijden op deze locaties. Voor de bakkerij, de bakoven en de kachel in de Centrale Keuken zijn dagelijks 150 kilo vetkolen nodig; voor de locomotieven dagelijks 75 kilo en voor het Casino 30 kilo. Maandelijks verbruik is 85 ton. Er is slechts 75 ton binnengekomen.

Overzicht van het brandstofverbruik in het Interneringskamp algemeen en op locaties specifiek

Van: Arem, Jean Aan: Onbekend&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-22 Onderwerp: Bericht van adreswijziging van Jean Arem. Briefkaart met daarop het oude adres: barak 83, en het nieuwe adres: barak 71

Van: Arem, Jean Aan: Onbekend&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-22 Onderwerp: Bericht van adreswijziging van Jean Arem. Briefkaart met daarop het oude adres: barak 83, en het nieuwe adres: barak 71

foto van een bericht van adreswijziging van Jean Arem in kamp Westerbork

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Aantal militairen bezig met rijwielen repareren. ‘Rijwielen in de reparatie’

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Aantal militairen bezig met rijwielen repareren. ‘Rijwielen in de reparatie’

Foto van militairen bezig met het repareren van hun fietsen in Militair kampement Westerbork

Militair Kampement Westerbork&nbsp; Datum: 1949 Foto van Barak nr. 83&nbsp;

Militair Kampement Westerbork&nbsp; Datum: 1949 Foto van Barak nr. 83&nbsp;

Foto van barak 83 in het Militair kampement Westerbork

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09&nbsp; Twee toneelspelers, een man en een vrouw op toneel. Als decor geschilderd een barak met het nummer 83.&nbsp; Tekst: 'V' und 'OD'. (Fürsorge en Ordedienst)

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09&nbsp; Twee toneelspelers, een man en een vrouw op toneel. Als decor geschilderd een barak met het nummer 83.&nbsp; Tekst: 'V' und 'OD'. (Fürsorge en Ordedienst)

'V' und 'OD', een scene uit de revue Humor und Melodie

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 284 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Levij, Joseph geb. 25-04-67 overleden te Westerbork op 12-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 284 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Levij, Joseph geb. 25-04-67 overleden te Westerbork op 12-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

AmelyWeinberg-Cohen

Amely
Weinberg-Cohen