In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Afbraak kamp Westerbork

Verkoop gebouwen kamp Westerbork

Ruiming gebouwen kamp Westerbork

Arbeitskarte van: Boas-Prins, Seraphina Afgegeven 1944-06-30 te Westerbork, kamp Ingedeeld bij Gruppe 8 DB 1, Erziehung und Fursorge, Groep Kinderhort (crèche).

Arbeitskarte van: Boas-Prins, Seraphina Afgegeven 1944-06-30 te Westerbork, kamp Ingedeeld bij Gruppe 8 DB 1, Erziehung und Fursorge, Groep Kinderhort (crèche).

Arbeitskarte van Seraphina Boas-Prins in kamp Westerbork

Barakken in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944. De centrale weg en aan de andere kant van de weg staande woonbarak is ook te zien. De gefotografeerde barak is waarschijnlijk een van de zestigers.

Barakken in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944. De centrale weg en aan de andere kant van de weg staande woonbarak is ook te zien. De gefotografeerde barak is waarschijnlijk een van de zestigers.

Zicht op een woonbarak en de centrale weg in kamp Westerbork

Van: Ma (Philips-Slier, Grietje) Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: 1942-11-17 (poststempel)&nbsp; Onderwerp: omstandigheden in de schouwburg, morgen doorgestuurd naar Westerbork zonder haar man. Haar man, Eduard, bevond zich op dat moment in het ziekenhuis van Hoogeveen, waar hij via het Joodse werkkamp Gijsselte in terecht was gekomen.

Van: Ma (Philips-Slier, Grietje) Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: 1942-11-17 (poststempel)&nbsp; Onderwerp: omstandigheden in de schouwburg, morgen doorgestuurd naar Westerbork zonder haar man. Haar man, Eduard, bevond zich op dat moment in het ziekenhuis van Hoogeveen, waar hij via het Joodse werkkamp Gijsselte in terecht was gekomen.

Briefkaart van Grietje Philips-Slier aan A. Philips vanuit de Hollandsche Schouwburg

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Kwieser, Henri Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Henk heeft een pakje klaargemaakt met tomaten, perziken en limonade. Hij hoopt dat Stella snel naar huis komt. Gelukkig zijn Man en Gré nog in Amsterdam. Henk vraagt of Henri vanwege zijn werkzaamheden voor de Joodse Raad weer naar Amsterdam komt.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Kwieser, Henri Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Henk heeft een pakje klaargemaakt met tomaten, perziken en limonade. Hij hoopt dat Stella snel naar huis komt. Gelukkig zijn Man en Gré nog in Amsterdam. Henk vraagt of Henri vanwege zijn werkzaamheden voor de Joodse Raad weer naar Amsterdam komt.&nbsp;

Briefkaart van Henk de Jong aan Henri Kwieser vanuit Amsterdam

Vrouwen voor een barak.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1943-1944.&nbsp; Twee vrouwen staan voor het vrouwengedeelte van de Barneveldbarak. Bij de ingang staat een vuilniston.

Vrouwen voor een barak.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1943-1944.&nbsp; Twee vrouwen staan voor het vrouwengedeelte van de Barneveldbarak. Bij de ingang staat een vuilniston.

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: medewerkers van de Joodse Raad Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-16 Onderwerp: invullen van een formulier door medewerkers van de Joodse Raad.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: medewerkers van de Joodse Raad Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-16 Onderwerp: invullen van een formulier door medewerkers van de Joodse Raad.

LouisBorensztajn (Loeki)

Louis
Borensztajn (Loeki)