In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Pinkhof, Menachem Aan: Els,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp; Datum: 1944-05 Onderwerp: over arrestatie en verhoor (wat is gezegd, wie is in gevaar), over te nemen (nood) maatregelen, onderduik; diverse mededelingen en vraag om allerlei spullen. Menachem walgt van de mensen in Westerbork.

Van: Pinkhof, Menachem Aan: Els,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp; Datum: 1944-05 Onderwerp: over arrestatie en verhoor (wat is gezegd, wie is in gevaar), over te nemen (nood) maatregelen, onderduik; diverse mededelingen en vraag om allerlei spullen. Menachem walgt van de mensen in Westerbork.

Brief van Menachem Pinkhof aan Els vanuit kamp Westerbork

OD lied.&nbsp; Tekst en muziek van Pim de Modela (pseudoniem).

OD lied.&nbsp; Tekst en muziek van Pim de Modela (pseudoniem).

Lied over de Joodse ordedienst van kamp Westerbork

Van: Walg, M. Aan: Mug, familie Datum: 1943-08-17 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: pakje ontvangen, dank.

Van: Walg, M. Aan: Mug, familie Datum: 1943-08-17 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: pakje ontvangen, dank.

Briefkaart van M. Walg aan de familie Mug vanuit kamp Westerbork

Van: Gans, Eppo Aan: zijn ouders, broers en zusters&nbsp; Plaats: Haaren, kamp Datum: 1943-12-15 Onderwerp: brieven en pakketjes ontvangen; veel goed te maken, moet maar wachten tot hij in vrijheid is; hij heeft de laatste maanden veel gezondigd; gelovig…; beste wensen voor 1944…

Van: Gans, Eppo Aan: zijn ouders, broers en zusters&nbsp; Plaats: Haaren, kamp Datum: 1943-12-15 Onderwerp: brieven en pakketjes ontvangen; veel goed te maken, moet maar wachten tot hij in vrijheid is; hij heeft de laatste maanden veel gezondigd; gelovig…; beste wensen voor 1944…

Brief van Eppo Gans aan lieve ouders, broers en zusters vanuit kamp Haaren

Zieken-, verpleeg- en verzorgingstehuizen

Het Apeldoornsche Bosch

Bestek: twee lepels, een vork en een theelepel. De objecten hebben op de achterkant de tekst:&nbsp; Het Apeldoornsche Bosch.&nbsp; De vork heeft de letter V en de lepels respectievelijk V en M. &nbsp;

Bestek: twee lepels, een vork en een theelepel. De objecten hebben op de achterkant de tekst:&nbsp; Het Apeldoornsche Bosch.&nbsp; De vork heeft de letter V en de lepels respectievelijk V en M. &nbsp;

Bestek uit het Apeldoornsche Bosch

Informatie uit andere archieven

Kommandanturbefehl Westerbork, kamp 1943-01-14, No. 3 Inhoud: Betreden van het kamp door Duitse en Nederlandse politie; bevelen door Duitse politie; postkontrole; CDK, strafkompagnie

Kommandanturbefehl Westerbork, kamp 1943-01-14, No. 3 Inhoud: Betreden van het kamp door Duitse en Nederlandse politie; bevelen door Duitse politie; postkontrole; CDK, strafkompagnie

Kommandanturbefehl No. 3

Vaccinatiekaart Gesundheitswesen Van: Boas, Esther Transportnummer: XXIV/7&nbsp; Plaats: Theresienstadt Onderwerp: overzicht van vaccinaties. Bij vlektyfus de vermelding ‘noch nicht 3 jahre’.

Vaccinatiekaart Gesundheitswesen Van: Boas, Esther Transportnummer: XXIV/7&nbsp; Plaats: Theresienstadt Onderwerp: overzicht van vaccinaties. Bij vlektyfus de vermelding ‘noch nicht 3 jahre’.

Document voor vaccinaties van Esther Ruth Boas in Theresienstadt

Voormalige kampgracht&nbsp; Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1959

Voormalige kampgracht&nbsp; Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1959

Foto van een voormalige kampgracht in het woonoord Schattenberg

Plaatsen in kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

Ontspanning kamp Westerbork

Theater kamp Westerbork

Gruppe Bühne

Artiesten kamp Westerbork

Van: Simon en Rosa Aan: Lieve moeder&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-11 Onderwerp: Omstandigheden; dekens; niet op bezoek mogen komen in het ziekenhuis. Moeder zal worden ontslagen uit kamp Westerbork en worden opgehaald. Of zij de dekens wil achterlaten.

Van: Simon en Rosa Aan: Lieve moeder&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-11 Onderwerp: Omstandigheden; dekens; niet op bezoek mogen komen in het ziekenhuis. Moeder zal worden ontslagen uit kamp Westerbork en worden opgehaald. Of zij de dekens wil achterlaten.

ArthurBöhm

Arthur
Böhm