In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Paard. Kamp Westerbork, 1943-1944

Paard van de kampboerderij bij kamp Westerbork

Gebruiksaanwijzing voor de OVA ovenverwarmer Fabrikaat Mach. Fabr. Bedum Betreft het crematorium in kamp Westerbork.

Gebruiksaanwijzing voor de OVA ovenverwarmer Fabrikaat Mach. Fabr. Bedum Betreft het crematorium in kamp Westerbork.

Gebruiksaanwijzing betreffende het crematorium

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944.&nbsp; Straat in Westerbork. Links de Centrale keuken en rechts barak 10. Op de achtergrond de schoorsteen van het ketelhuis.

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944.&nbsp; Straat in Westerbork. Links de Centrale keuken en rechts barak 10. Op de achtergrond de schoorsteen van het ketelhuis.

Zicht op de centrale keuken en barak 10 in kamp Westerbork

Werkplan tot het doen van voorzieningen in barak 28; 29 en 30 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1957-12 Opmerking: kerkfunctie, magazijn van het CAZ en woonfunctie

Werkplan tot het doen van voorzieningen in barak 28; 29 en 30 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1957-12 Opmerking: kerkfunctie, magazijn van het CAZ en woonfunctie

Plattegrond met nieuwe voorzieningen voor een deel van de voormalige Centrale Keuken

Bevolking en barakken in het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944 Links de centrale keuken en op de achtergrond het ketelhuis. Rechts een aantal barakken.

Bevolking en barakken in het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944 Links de centrale keuken en op de achtergrond het ketelhuis. Rechts een aantal barakken.

Zicht op het pad achter de centrale keuken van kamp Westerbork

Barakken in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944. De centrale weg en aan de andere kant van de weg staande woonbarak is ook te zien. De gefotografeerde barak is waarschijnlijk een van de zestigers.

Barakken in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944. De centrale weg en aan de andere kant van de weg staande woonbarak is ook te zien. De gefotografeerde barak is waarschijnlijk een van de zestigers.

Zicht op een woonbarak en de centrale weg in kamp Westerbork

Calendarium kamp Westerbork

1957

Breslauer, Werner Rudolf Arthur Pins aan het koren maaien Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Arthur Pins aan het koren maaien Kamp Westerbork, 1943-1944

Arthur Pins aan het koren maaien bij kamp Westerbork

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944&nbsp; Een straat gelegen tussen twee grote woonbarakken.

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944&nbsp; Een straat gelegen tussen twee grote woonbarakken.

Een doorkijk tussen twee woon-/Industriebarakken

Barakken in kamp Westerbork &nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944

Barakken in kamp Westerbork &nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944

Zicht op een aantal barakken in kamp Westerbork vanuit een wachttoren gefotografeerd

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; De bouw van de Reinwaterkelder in het doorgangskamp. Op de achtergrond is barak 25 te zien. Kamp Westerbork, jaartal onbekend.

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; De bouw van de Reinwaterkelder in het doorgangskamp. Op de achtergrond is barak 25 te zien. Kamp Westerbork, jaartal onbekend.

De bouw van de Reinwaterkelder

Plaatsen in kamp Westerbork

Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork

Barak 101

Mededeling Van: Gemmeker, A.K. Aan: Emden, van, Beatrix E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-09 Onderwerp: vrijstelling van transport.

Mededeling Van: Gemmeker, A.K. Aan: Emden, van, Beatrix E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-09 Onderwerp: vrijstelling van transport.

Mededeling van kampcommandant Gemmeker aan Beatrix van Emden

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

BennoBarmé

Benno
Barmé