In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Sonder-Ausweis Markus, Isaac, 24-4-88, B11 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 6).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Markus, Isaac, 24-4-88, B11 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 6).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Isaac Markus

Alarm-Ausweis van Frenkel, Hans Afgegeven 1944-06-16 te Westerbork Bij alarm was de heer Frenkel gerechtigd om zo snel mogelijk en met vrije doorgang zich naar zijn werkplaats te begeven.

Alarm-Ausweis van Frenkel, Hans Afgegeven 1944-06-16 te Westerbork Bij alarm was de heer Frenkel gerechtigd om zo snel mogelijk en met vrije doorgang zich naar zijn werkplaats te begeven.

Alarm-Ausweis van Hans Frenkel

Sonder-Ausweis&nbsp; Franken, Raphael, 21-4-27, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Franken, Raphael, 21-4-27, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Raphael Franken

Sonder-Ausweis Franken, Gezina, 8-2-24, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonder-Ausweis Franken, Gezina, 8-2-24, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonderausweis van Gezina Franken

Sonder-Ausweis&nbsp; Blazer, Tobias, 4-3-98, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Blazer, Tobias, 4-3-98, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Tobias Blazer

Sonder-Ausweis Springer, Isaac, 18-7-00, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Springer, Isaac, 18-7-00, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Isaac Springer

Sonder-Ausweis Steinitz, Hans, 31-8-99, B14 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Steinitz, Hans, 31-8-99, B14 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Hans Steinitz

Alarm-Ausweis Van: Gerzon, Siegbert (barak 16) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-24 Hij is gerechtigd om zich bij een alarm direct naar zijn werkplek te begeven. Hij heeft vrije doorgang. Het document is ondertekend door A. Pisk, commandant van de Joodse ordedienst.

Alarm-Ausweis Van: Gerzon, Siegbert (barak 16) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-24 Hij is gerechtigd om zich bij een alarm direct naar zijn werkplek te begeven. Hij heeft vrije doorgang. Het document is ondertekend door A. Pisk, commandant van de Joodse ordedienst.

Alarm-Ausweis van Siegbert Gerzon

Voetbalelftal.&nbsp; Een voetbalelftal in het Durchgangslager.&nbsp; Kamp Westerbork, (mei) 1943.&nbsp; Het FK-elftal voor de wedstrijd tegen de OD. Foto genomen op de appelplaats.&nbsp; Laatste rij uiterst rechts de heer B.J.Asscher.&nbsp; Middelste rij, uiterst rechts de administrateur van de FK.&nbsp; In het midden de heer Y. Plantinga. Voorste rij in het midden de heer Jacques Tailleur.&nbsp; &nbsp;

Voetbalelftal.&nbsp; Een voetbalelftal in het Durchgangslager.&nbsp; Kamp Westerbork, (mei) 1943.&nbsp; Het FK-elftal voor de wedstrijd tegen de OD. Foto genomen op de appelplaats.&nbsp; Laatste rij uiterst rechts de heer B.J.Asscher.&nbsp; Middelste rij, uiterst rechts de administrateur van de FK.&nbsp; In het midden de heer Y. Plantinga. Voorste rij in het midden de heer Jacques Tailleur.&nbsp; &nbsp;

Het voetbalelftal van de Fliegende Kolonne

Van: Frenkel, Hans Afgegeven 1944-07-01 te Westerbork.

Van: Frenkel, Hans Afgegeven 1944-07-01 te Westerbork.

Arbeitskarte van Hans Frenkel

Sonder-Ausweis Franken, Mozes, 6-2-91, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Franken, Mozes, 6-2-91, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Mozes Franken

Sonder-Ausweis&nbsp; Bial, Hans, 14-1-11, B19 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Bial, Hans, 14-1-11, B19 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Hans Bial

Sonder-Ausweis&nbsp; Bendien, Johannes, 19-10-23, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Bendien, Johannes, 19-10-23, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Johannes Bendien

Alarm-Ausweis Van: Bosman, Alex Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Afgegeven: 1944-06-06 te Westerbork, kamp Betreft vergunning tot het zich bevinden en vrije doorgang hebben bij Dienstbereich 5 bij alarm. Met handtekening (stempel) van A. Pisk

Alarm-Ausweis Van: Bosman, Alex Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Afgegeven: 1944-06-06 te Westerbork, kamp Betreft vergunning tot het zich bevinden en vrije doorgang hebben bij Dienstbereich 5 bij alarm. Met handtekening (stempel) van A. Pisk

Alarm-Ausweis van Alex Bosman

Van: Frenkel, Hans Philip&nbsp; Is ingedeeld als Heizer en moet zich zo snel mogelijk bij de Dienstleiter melden.&nbsp; Afgegeven 1944-01-24 te Westerbork.

Van: Frenkel, Hans Philip&nbsp; Is ingedeeld als Heizer en moet zich zo snel mogelijk bij de Dienstleiter melden.&nbsp; Afgegeven 1944-01-24 te Westerbork.

Mededeling voor Hans Philip Frenkel

Armband Westerbork, kamp Betreft een armband van de Fliegende Kolonne Geel met zwarte inkt bedrukte 'FK 56' armband. Achterkant is vastgenaaid en wordt aan de bovenkant tevens door een veiligheidspeld vastgehouden.

Armband Westerbork, kamp Betreft een armband van de Fliegende Kolonne Geel met zwarte inkt bedrukte 'FK 56' armband. Achterkant is vastgenaaid en wordt aan de bovenkant tevens door een veiligheidspeld vastgehouden.

Armband van de Fliegende Kolonne

Van: Groot, de, S. (1899) Aan: Centraal College van de politieke opsporingsdienst (jeugdgevangenis) te Zutphen Plaats: Amsterdam Datum: 1946-01-14 Onderwerp: arrestatie van de vrouw en dochter van afzender en poging tot arrestatie van afzender zelf.

Van: Groot, de, S. (1899) Aan: Centraal College van de politieke opsporingsdienst (jeugdgevangenis) te Zutphen Plaats: Amsterdam Datum: 1946-01-14 Onderwerp: arrestatie van de vrouw en dochter van afzender en poging tot arrestatie van afzender zelf.

Brief van Saul de Groot over de arrestatie van zijn vrouw en dochter

Verslag Aad van As over zijn keuring voor de arbeidsinzet in Duitsland. Zijn baan in kamp Westerbork voor het CDK-Westerbork gaf hem geen vrijstelling. Hij moest iets simuleren om afgekeurd te worden.

Verslag Aad van As over zijn keuring voor de arbeidsinzet in Duitsland. Zijn baan in kamp Westerbork voor het CDK-Westerbork gaf hem geen vrijstelling. Hij moest iets simuleren om afgekeurd te worden.

Verslag van Aad van As over zijn keuring voor de arbeidsinzet

SS Soldbuch zugleich Personalausweis Nr. 26960 Van: SS-Obersturmfuhrer Albert Gemmeker Met pasfoto, persoonsbeschrijving, gegevens over ouders, wapenbezit en oorlogsonderscheidingen.

SS Soldbuch zugleich Personalausweis Nr. 26960 Van: SS-Obersturmfuhrer Albert Gemmeker Met pasfoto, persoonsbeschrijving, gegevens over ouders, wapenbezit en oorlogsonderscheidingen.

Meijerà Catan

Meijer
à Catan