In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Velleman, W.&nbsp; Aan: Procee, fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04-03&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie. Een van zijn dochters heeft waterpokken. Zij hele familie is ondertussen doorgestuurd.

Van: Velleman, W.&nbsp; Aan: Procee, fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04-03&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie. Een van zijn dochters heeft waterpokken. Zij hele familie is ondertussen doorgestuurd.

Briefkaart van W. Velleman aan de fam. Procee vanuit kamp Westerbork

Foto is gemaakt door Breslauer, Werner, Rudolf&nbsp; Interieur van de woning van de kampcommandant A.K. Gemmeker.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: slaapkamer van de kampcommandant met balkon, achterzijde van het huis.

Foto is gemaakt door Breslauer, Werner, Rudolf&nbsp; Interieur van de woning van de kampcommandant A.K. Gemmeker.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: slaapkamer van de kampcommandant met balkon, achterzijde van het huis.

Foto van de slaapkamer van kampcommandant Gemmeker

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 342 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Bloemendaal, Tine geb. 30-04-43 overleden te Westerbork op 05-06-19 op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 342 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Bloemendaal, Tine geb. 30-04-43 overleden te Westerbork op 05-06-19 op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Tine Bloemendaal

Enveloppe Nederlandse Rode Kruis Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1944-01-26 Retour afzender

Enveloppe Nederlandse Rode Kruis Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1944-01-26 Retour afzender

Enveloppe van het Nederlandse Rode Kruis, 1944

Mededeling Datum: 1943-03-12 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: cursussen voor volwassenen

Mededeling Datum: 1943-03-12 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: cursussen voor volwassenen

Mededeling over cursussen voor volwassenen

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-11-17 Onderwerp: Gedachtenwisseling over de ontwikkeling en ontspanning van het vrije personeel.

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-11-17 Onderwerp: Gedachtenwisseling over de ontwikkeling en ontspanning van het vrije personeel.

Brief van de heer Heikens aan J. G. Buijvoets over de ontwikkeling en ontspanning van het personeel

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-22 Onderwerp: nr. E.20/417. Het bestuur heeft te weinig gepresteerd t.b.v. ontspanningsmogelijkheden voor het personeel.

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-22 Onderwerp: nr. E.20/417. Het bestuur heeft te weinig gepresteerd t.b.v. ontspanningsmogelijkheden voor het personeel.

Rapport van de heer Heikens aan J. G. Buijvoets over te weinig ontspanningsmogelijkheden

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-23 Onderwerp: Nr. E.20/417. Kantinebeheerder. Het beheer over de kantines verloopt niet goed. Het advies wordt gegeven om het Hoofd van Inwendige Dienst hiermee te belasten.&nbsp;

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-23 Onderwerp: Nr. E.20/417. Kantinebeheerder. Het beheer over de kantines verloopt niet goed. Het advies wordt gegeven om het Hoofd van Inwendige Dienst hiermee te belasten.&nbsp;

Rapport van de heer Heikens aan J.G. Buijvoets over het niet goed verlopen van het beheer in de kantines

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-03-30 Onderwerp: toewijzing van radiotoestellen aan personeelsleden en de voorwaarden hiervoor. De radio's komen uit de voorraad die werd aangetroffen na de bevrijding van kamp Westerbork.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-03-30 Onderwerp: toewijzing van radiotoestellen aan personeelsleden en de voorwaarden hiervoor. De radio's komen uit de voorraad die werd aangetroffen na de bevrijding van kamp Westerbork.

Brief van J.G Buijvoets over toewijzing van radiotoestellen aan het personeel en de voorwaarden

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 1ste Jaargang, No. 2 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum:&nbsp;1946/10/26 Met begeleidend briefje aan Jan Buijvoets waarin staat dat het ziekenhuis het levenslicht aan een weekblad heeft geschonken. Onderwerp: slagzin van de week; een tentoonstelling in de ziekenhuisbarak (met schilderijen van gedetineerden/patiënten in de ziekenhuisbarakken); landbouwweekpraatje; gedicht vrijheid in gebondenheid; waar bleef die gulden; bouwen, functie &nbsp;het menselijke lichaam.

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 1ste Jaargang, No. 2 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum:&nbsp;1946/10/26 Met begeleidend briefje aan Jan Buijvoets waarin staat dat het ziekenhuis het levenslicht aan een weekblad heeft geschonken. Onderwerp: slagzin van de week; een tentoonstelling in de ziekenhuisbarak (met schilderijen van gedetineerden/patiënten in de ziekenhuisbarakken); landbouwweekpraatje; gedicht vrijheid in gebondenheid; waar bleef die gulden; bouwen, functie &nbsp;het menselijke lichaam.

Brief van Opbouw aan Commandant Jan Buijvoets in verband met het levenslicht van een nieuwe weekblad

Geschreven door Binger, Juliette.&nbsp; Titel: Uit de voorportalen der hel.&nbsp; Onderwerp: Theresienstadt met verwijzingen naar oud-kampgevangenen in Westerbork (waaronder artiesten en cursusleiders)&nbsp;

Geschreven door Binger, Juliette.&nbsp; Titel: Uit de voorportalen der hel.&nbsp; Onderwerp: Theresienstadt met verwijzingen naar oud-kampgevangenen in Westerbork (waaronder artiesten en cursusleiders)&nbsp;

Memoires van Julliette Binger over Theresienstadt en kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Grote woonbarakken kamp Westerbork

Bewaking kamp Westerbork

Straffen kamp Westerbork

Mishandelingen kamp Westerbork

Anti-Joodse maatregelen

Anti-Joodse propaganda

Mensen op transport.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944

Mensen op transport.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944

Leopold IsraëlWeinberg

Leopold Israël
Weinberg