In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Feldman-Kan, Ruth Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp:&nbsp;brieven ontvangen; mevrouw Knaap ging naar Amsterdam, T. (Tibor) zal haar wel ontmoeten; twee brieven met zegels ontvangen?; ze woont nu in barak 72 en werkt op zaal 1 van barak 5; helaas niet bij vader of moeder; ‘als je tijd hebt, ga eens naar het Biologisch laboratorium van Dr. Waterman, met zijn vrouw heb ik veel gepraat’; haar rugzak scheurde uit elkaar, helemaal vergaan; de 10 maart, hun trouwdag, zal geen prettige dag worden, nu ze nog van elkaar gescheiden zijn…

Van: Feldman-Kan, Ruth Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp:&nbsp;brieven ontvangen; mevrouw Knaap ging naar Amsterdam, T. (Tibor) zal haar wel ontmoeten; twee brieven met zegels ontvangen?; ze woont nu in barak 72 en werkt op zaal 1 van barak 5; helaas niet bij vader of moeder; ‘als je tijd hebt, ga eens naar het Biologisch laboratorium van Dr. Waterman, met zijn vrouw heb ik veel gepraat’; haar rugzak scheurde uit elkaar, helemaal vergaan; de 10 maart, hun trouwdag, zal geen prettige dag worden, nu ze nog van elkaar gescheiden zijn…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Terugkeer en opvang

Repatriëring bevrijdde concentratiekampgevangenen

Displaced Persons

Van: Acohen, Ro Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-28 Onderwerp: adreswijziging; verhuizing van barak 65 naar barak 5.

Van: Acohen, Ro Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-28 Onderwerp: adreswijziging; verhuizing van barak 65 naar barak 5.

Briefkaart van Ro Acohen aan de familie Lohman vanuit kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 41

Breslauer, W.R. Speelgoedfabriek.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944.&nbsp; Rita Clara Bosman is in de speelgoed-industriebarak aan het elektrisch figuurzagen.&nbsp;

Breslauer, W.R. Speelgoedfabriek.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944.&nbsp; Rita Clara Bosman is in de speelgoed-industriebarak aan het elektrisch figuurzagen.&nbsp;

Rita Clara Bosman aan het figuurzagen in de speelgoedmakerij

Van: Praag, van, Alice Aan: Jannie Plaats: Den Haag Datum: 1945-12-15 Onderwerp: omstandigheden

Van: Praag, van, Alice Aan: Jannie Plaats: Den Haag Datum: 1945-12-15 Onderwerp: omstandigheden

Brief van Alice van Praag aan Jannie

Sonder-Ausweis Sohlberg, Samson, 9-12-05, B11 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Sohlberg, Samson, 9-12-05, B11 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Samson Sohlberg

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 309 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Velleman, José geb. 28-04-42 overleden te Westerbork op 20-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 309 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Velleman, José geb. 28-04-42 overleden te Westerbork op 20-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende José Velleman

Sport kamp Westerbork

Voetbal kamp Westerbork

Van: Lohman (n), familie Aan: Acohen, Ro Plaats: Amsterdam/Westerbork, kamp Datum: 1943-12-16 Onderwerp: pakketpost

Van: Lohman (n), familie Aan: Acohen, Ro Plaats: Amsterdam/Westerbork, kamp Datum: 1943-12-16 Onderwerp: pakketpost

Bewijs voor het verzenden van een pakket aan Ro Acohen in kamp Westerbork

Calendarium kamp Westerbork

1942

Augustus 1942

Februari 1942

Januari 1942

Mei 1942

April 1942

Maart 1942

December 1942

November 1942

Oktober 1942

September 1942

Juli 1942

Juni 1942

Overall &nbsp;van de Ordedienst kamp Westerbork. Met Jodenster.

Overall &nbsp;van de Ordedienst kamp Westerbork. Met Jodenster.

Overall van een lid van de Joodse ordedienst

Barakken.&nbsp; Barakken in aanbouw.&nbsp; Westerbork, Vluchtelingenkamp.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp;

Barakken.&nbsp; Barakken in aanbouw.&nbsp; Westerbork, Vluchtelingenkamp.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp;

van de bouw van barakken in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 304 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Lorsch, Abraham geb. 17-12-77 overleden te Westerbork op 19-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 304 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Lorsch, Abraham geb. 17-12-77 overleden te Westerbork op 19-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Abraham Lorsch

Van: Mr. Ter Veer, B.I.A.A., Directoraat-Generaal voor Bijzondere Rechtspleging&nbsp; Aan: Commissie voor Geestelijke en Sociale Verzorging Plaats: Den Haag Datum: 1947-07-16 Onderwerp: Instructie voor het opereren van de Commissie van Geestelijke en Sociale Verzorging voor geïnterneerden.

Van: Mr. Ter Veer, B.I.A.A., Directoraat-Generaal voor Bijzondere Rechtspleging&nbsp; Aan: Commissie voor Geestelijke en Sociale Verzorging Plaats: Den Haag Datum: 1947-07-16 Onderwerp: Instructie voor het opereren van de Commissie van Geestelijke en Sociale Verzorging voor geïnterneerden.

Instructie van Directoraat-Generaal voor Bijzondere Rechtspleging aan de Commissie voor Geestelijke en Sociale Verzorging in Interneringskampen

Anti-Joodse maatregelen

Joden ontslagen

Ambtenarenverbod

Zieken-, verpleeg- en verzorgingstehuizen

Het Apeldoornsche Bosch

Kommandantur

Het verbouwen van barak 62&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-1958 Opmerking: woonfunctie met een gang in het midden aan weerszijden de woningen (kamers).

Het verbouwen van barak 62&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-1958 Opmerking: woonfunctie met een gang in het midden aan weerszijden de woningen (kamers).

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 62 in woonoord Schattenberg

Monumenten in kamp Westerbork

Verzetsgraf

Van: Muller-Goldschmidt, I. Aan: Joodse Raad Deventer Plaats: Vught, Auffanglager Datum: 16 juli (1943) Onderwerp: Pakket ontvangen

Van: Muller-Goldschmidt, I. Aan: Joodse Raad Deventer Plaats: Vught, Auffanglager Datum: 16 juli (1943) Onderwerp: Pakket ontvangen

Briefkaart van I. Muller-Goldschmidt aan Joodse Raad Deventer vanuit kamp Vught

Doorverwijzing Van: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Westerbork, kamp Naar de polikliniek, dr. R. Polak van Gelder (oogarts)

Doorverwijzing Van: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Westerbork, kamp Naar de polikliniek, dr. R. Polak van Gelder (oogarts)

Doorverwijzing van Lena Cohen-Nijstad

1944

Februari 1944

Maart 1944

Januari 1944

Oktober 1944

Augustus 1944

Juli 1944

Juni 1944

December 1944

Mei 1944

April 1944

September 1944

November 1944

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Garnizoenscommandant Overste Wijdicks, E.A. Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-04-25&nbsp; Onderwerp: militaire oefeningen, kwetsbaarheid van terreinen.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Garnizoenscommandant Overste Wijdicks, E.A. Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-04-25&nbsp; Onderwerp: militaire oefeningen, kwetsbaarheid van terreinen.

GottschalkSchlesinger

Gottschalk
Schlesinger