In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Naziconcentratiekampen

Kamp Dyhernfurth

Kazerne Dossin

Kamp Annaburg

Kamp Annaberg

Kamp Stara Kuznica

Kamp Allach

Auschwitz II

Auschwitz I

Kamp Augsburg

Kamp Bisingen

Kamp Biberach

Kamp Beuthen

Kamp Bernhausen

Bergen-Belsen

Kamp Beendorf

Kamp Bad-Warmbrunn

Auschwitz III

Kamp Blechhammer

Kamp Bismarckhütte

Kamp Amersfoort

Kamp Landeshut

Kamp Krenau

Kamp Köningshütte

Kamp Kochanowitz

Kamp Lieberose

Kamp Leitmeritz

Kamp Laurahütte

Kamp Laufen Salzach

Kamp Langenstein-Zwieberge

Kamp Reichenbach

Kamp Lübeck

Kamp Lübben

Van: Arie&nbsp; Aan: onbekend Plaats: Appelscha Datum: 1943-09-14 Onderwerp: de brief van Engeltje zou een vreemde weg hebben afgelegd en is gehavend net als de enveloppe; deze brief is een duplicaat; wat is Engeltje moedig; de schrijver is de laatste der Mohikanen…; boot beschoten en gezonken te Katsche Veer, een oude schoolmakker en zijn vrouw bevonden zich aan boord….

Van: Arie&nbsp; Aan: onbekend Plaats: Appelscha Datum: 1943-09-14 Onderwerp: de brief van Engeltje zou een vreemde weg hebben afgelegd en is gehavend net als de enveloppe; deze brief is een duplicaat; wat is Engeltje moedig; de schrijver is de laatste der Mohikanen…; boot beschoten en gezonken te Katsche Veer, een oude schoolmakker en zijn vrouw bevonden zich aan boord….

Brief geschreven vanuit Appelscha door Arie

Van: Emmy Aan: In't Veld, Nel Plaats: Groningen (ziekenhuis ?) Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Omstandigheden, pakketjes ontvangen, wordt geholpen aan een kies

Van: Emmy Aan: In't Veld, Nel Plaats: Groningen (ziekenhuis ?) Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Omstandigheden, pakketjes ontvangen, wordt geholpen aan een kies

Briefkaart van Emmy aan Nel In't Veld vanuit ziekenhuis Groningen

Van:&nbsp;Krankenkasse Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1928-08-15 Onderwerp: bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Van:&nbsp;Krankenkasse Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1928-08-15 Onderwerp: bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Ernst Rudolf Israel Reiss is op 12 augustus 1927 in Hamburg geboren. Rudolf groeit op in een Joods gezin dat tot het protestantse geloof is overgegaan. Toch maken de Nazi’s hen het leven zuur. Rudolf wordt voor de veiligheid in september 1938 naar Nederland gestuurd. Rudolf Reiss is nog maar 11 jaar oud als hij op het landgoed Eerde bij Ommen aankomt. Op de Quakerschool aldaar wordt hij opgeleid tot landbouwer, zodat hij later in Palestina boer kan worden. Op 9 april 1943 moet hij met andere leerlingen van Eerde naar kamp Vught. Vanuit Vught wordt Rudolf op 20 mei 1943 op transport gezet naar Westerbork, hij verblijft daar in barak 37.

Ernst RudolfReiss

Ernst Rudolf
Reiss