We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Arbeidsinspectie Aan: Westerbork, Interneringskamp Plaats: Datum: 1943-1946 Onderwerp: Technische tekening voor de stofafzuiging op een verticale roterende schuurschijf.

Van: Arbeidsinspectie Aan: Westerbork, Interneringskamp Plaats: Datum: 1943-1946 Onderwerp: Technische tekening voor de stofafzuiging op een verticale roterende schuurschijf.

Tekening van een stofafzuiging op een roterende schuurschijf

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1942-12-19&nbsp; Onderwerp: vordering schuur Hooghalen door SS, eventuele schadeloosstelling.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1942-12-19&nbsp; Onderwerp: vordering schuur Hooghalen door SS, eventuele schadeloosstelling.

Brief van Houtvester Assen aan de directie

Van: Aerztliche Verbindungsstelle Aan: Plaats: Amsterdam Datum: Onderwerp: opgeven van het nummer en de datum van uitreiking van nieuw persoonsbewijs

Van: Aerztliche Verbindungsstelle Aan: Plaats: Amsterdam Datum: Onderwerp: opgeven van het nummer en de datum van uitreiking van nieuw persoonsbewijs

Brief van Aerztliche Verbindungsstelle betreffende een nieuw persoonsbewijs

Voorschrift/verklaring geschreven door Bijloos, J., vrouwenarts die verklaard dat Mevr. J. Hedemann-Dormits noodzakelijk rust moet nemen wegens een aandoening van het linker aductuur. Datum: 1942-08-13 Plaats: Voorburg

Voorschrift/verklaring geschreven door Bijloos, J., vrouwenarts die verklaard dat Mevr. J. Hedemann-Dormits noodzakelijk rust moet nemen wegens een aandoening van het linker aductuur. Datum: 1942-08-13 Plaats: Voorburg

Medisch voorschrift voor J. Hedemann-Dormits

Van: Querido Aan: Snof Plaats:&nbsp; Datum: Onderwerp: ontmaskeren van een persoon.

Van: Querido Aan: Snof Plaats:&nbsp; Datum: Onderwerp: ontmaskeren van een persoon.

Brief van een Querido over de ontmaskering van een onderdukgever

Van de heer Weijburg, G.E.&nbsp; Betreffende aanvraag om decharge november 1939.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1939-12-22

Van de heer Weijburg, G.E.&nbsp; Betreffende aanvraag om decharge november 1939.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1939-12-22

Verslag van de heer Weijburg aanvraag decharge

1939

December 1939

Aan: Langstadt, Ruth Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-26 Onderwerp: Arbeidskaart

Aan: Langstadt, Ruth Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-26 Onderwerp: Arbeidskaart

Arbeidskaart van Ruth Langstadt in kamp Westerbork

Verklaring Kerkbestuur der Nederlandsch-Israëlietische Hoofdsynagoge Plaats: Amsterdam Datum: 1940-04-14 Onderwerp: kerkelijke huwelijksinzegening Boas, Salomon en Prins, Seraphina

Verklaring Kerkbestuur der Nederlandsch-Israëlietische Hoofdsynagoge Plaats: Amsterdam Datum: 1940-04-14 Onderwerp: kerkelijke huwelijksinzegening Boas, Salomon en Prins, Seraphina

Verklaring huwelijksinzegening van het echtpaar Boas-Prins

1940

April 1940

Arbeidskaart Van: Jacobs-Frankenhuis, Leentje (moeder van Karel) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-11-29 Gruppe Barak Dienst

Arbeidskaart Van: Jacobs-Frankenhuis, Leentje (moeder van Karel) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-11-29 Gruppe Barak Dienst

Arbeidskaart van Leentje Jacobs-Frankenhuis in kamp Westerbork

Bewijs van ingeleverde metalen Van: Meijer-Verduin, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1941-08-06

Bewijs van ingeleverde metalen Van: Meijer-Verduin, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1941-08-06

Bewijs van ingeleverde metalen voor R. Meijer-Verduin

Verklaring Van: Chefmachinist Aan: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-17 Onderwerp: verklaring dat Nora Gerzon-Falk behoort bij de Technische Dienst Lager Westerbork

Verklaring Van: Chefmachinist Aan: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-17 Onderwerp: verklaring dat Nora Gerzon-Falk behoort bij de Technische Dienst Lager Westerbork

Verklaring dat Nora Gerzon-Falk behoort bij de technische dienst in kamp Westerbork

Arbeidskaart Van: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 Datum: 1943-10-23 Ingedeeld bij: DB 8 Gruppe 10

Arbeidskaart Van: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 Datum: 1943-10-23 Ingedeeld bij: DB 8 Gruppe 10

Arbeidskaart van Nora Gerzon-Falk in kamp Westerbork

Arbeitskarte Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-10-06 Ingedeeld bij Groep Kartoffelkuche

Arbeitskarte Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-10-06 Ingedeeld bij Groep Kartoffelkuche

Arbeitskarte van Esther Boom-Jacobs in kamp Westerbork

Broodvervoer Broodvervoer van Hooghalen naar het kamp Hooghalen Vervoer van brood van bakkerij Walles te Hooghalen naar het kamp door enkele gevangenen onder politiebegeleiding met een auto van het kamp.

Broodvervoer Broodvervoer van Hooghalen naar het kamp Hooghalen Vervoer van brood van bakkerij Walles te Hooghalen naar het kamp door enkele gevangenen onder politiebegeleiding met een auto van het kamp.

Broodvervoer van Hooghalen naar het kamp

Aanleg. Aanleg van de spoorlijn naar kamp Westerbork. Hooghalen, 1942

Aanleg. Aanleg van de spoorlijn naar kamp Westerbork. Hooghalen, 1942

De aanleg van de aftakking van de spoorlijn naar het kamp toe

Van: Houtvester Assen Aan: Boswachter Hooghalen Plaats: Assen Datum: 1940-03-01 Onderwerp: telefoonkosten

Van: Houtvester Assen Aan: Boswachter Hooghalen Plaats: Assen Datum: 1940-03-01 Onderwerp: telefoonkosten

Brief van Houtvester Assen aan de boswachter Hooghalen

Tekening: originele tekening, met passe-partout en lijstje. De tekening is gedateerd 6 maart 1945 en gemaakt door Werner Löwenhardt. Het prikkeldraad, de toegang, de weg langs het kamp, een gedeelte van de woning van de kampcommandant en huis I zijn op een bewolkte dag afgebeeld. Op de achterkant staat behalve de datering ook Inge/ Werner. Het is onduidelijk welke persoon (en) hiermee bedoeld wordt. &nbsp;

Tekening: originele tekening, met passe-partout en lijstje. De tekening is gedateerd 6 maart 1945 en gemaakt door Werner Löwenhardt. Het prikkeldraad, de toegang, de weg langs het kamp, een gedeelte van de woning van de kampcommandant en huis I zijn op een bewolkte dag afgebeeld. Op de achterkant staat behalve de datering ook Inge/ Werner. Het is onduidelijk welke persoon (en) hiermee bedoeld wordt. &nbsp;

Een tekening van de toegangsweg naar kamp Westerbork

Van: Levi, Egon Aan: van As, kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-01 Onderwerp: verklaring dat in de lijst beschreven gereedschappen eigendom zijn van dhr. Levi.

Van: Levi, Egon Aan: van As, kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-01 Onderwerp: verklaring dat in de lijst beschreven gereedschappen eigendom zijn van dhr. Levi.

Lijst met gereedschappen van Egon Levi naar kamp Westerbork meegenomen

Maart 1940

Verzoek Van: Cohen, Jules Aan: Cohen, David Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-24 (poststempel) Onderwerp: Jules Cohen stuurt een kort bericht aan zijn oudere broer David Cohen in Haifa, Palestina, via het Nederlandsche Roode Kruis en door tussenkomst van het Duitsche Roode Kruis en het Internationale Roode Kruis in Genève, i.v.m. zijn verzoek om emigratie naar Palestina. Hij vermeldt dat hij op 21 dec. 1942 is verloofd met Leny (Lena) Nijstad. Ze zijn met zijn ouders verhuisd en wonen samen met de moeder van de opperrabbijn. Hij is werkzaam in het boekbinders vak. David Cohen, woonachtig in Haifa, Palestina, antwoordt terug dat op 21 apr. 1944 zijn zoon Jonathan is geboren. Hij hoopt hen gauw te zien.

Verzoek Van: Cohen, Jules Aan: Cohen, David Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-24 (poststempel) Onderwerp: Jules Cohen stuurt een kort bericht aan zijn oudere broer David Cohen in Haifa, Palestina, via het Nederlandsche Roode Kruis en door tussenkomst van het Duitsche Roode Kruis en het Internationale Roode Kruis in Genève, i.v.m. zijn verzoek om emigratie naar Palestina. Hij vermeldt dat hij op 21 dec. 1942 is verloofd met Leny (Lena) Nijstad. Ze zijn met zijn ouders verhuisd en wonen samen met de moeder van de opperrabbijn. Hij is werkzaam in het boekbinders vak. David Cohen, woonachtig in Haifa, Palestina, antwoordt terug dat op 21 apr. 1944 zijn zoon Jonathan is geboren. Hij hoopt hen gauw te zien.

Verzoek

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: beheerder Fledderus bezig met het melken van een koe op de kampboerderij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: beheerder Fledderus bezig met het melken van een koe op de kampboerderij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Piket, G Datum: 1943-04/05 Plaats: Amsterdam Onderwerp: afspraak met de oogarts.

Van: Piket, G Datum: 1943-04/05 Plaats: Amsterdam Onderwerp: afspraak met de oogarts.

Bewijs voor een afspraak van G. Piket met de oogarts

Van: Greetje en Max&nbsp; Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum: 1945-01-08&nbsp; Onderwerp: Evacuatie of vlucht naar het noorden.

Van: Greetje en Max&nbsp; Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum: 1945-01-08&nbsp; Onderwerp: Evacuatie of vlucht naar het noorden.

Briefkaart van Greetje en Max aan familie Lackrooy

Van: Koops van 't Jagt, L. Aan:&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1946-10-02 Onderwerp: I.v.m. inwoning vraagt afzender dringend om woonruimte in Assen dat beschikbaar zal komen.&nbsp;

Van: Koops van 't Jagt, L. Aan:&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1946-10-02 Onderwerp: I.v.m. inwoning vraagt afzender dringend om woonruimte in Assen dat beschikbaar zal komen.&nbsp;

Brief van L. Koops van ' t Jagt

Van: Slier, Herman Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11 Onderwerp: omstandigheden; groeten aan alle bekenden.

Van: Slier, Herman Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11 Onderwerp: omstandigheden; groeten aan alle bekenden.

Brief van Herman Slier aan allen vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp;bekenden (drie schrijvers)(drieën, Tobie en Tet)&nbsp; Aan: Leefsma-Wolf, Matje Plaats:&nbsp;Westerbork, kamp Datum: 1942-10 Onderwerp: De schrijver schrijft reeds zijn derde brief en hoopt dat Matje deze eindelijk ontvangen mag; het is koud; problemen met de was die maar niet wil drogen; een paar dagen Abraham al niet gezien. De schrijver is bang dat hij is doorgestuurd; zelf ook bang aanstaande vrijdag doorgestuurd te worden; hoort net dat Abraham is doorgestuurd; het leven is erg in het kamp. Schrijver 2 (Tobie): probeert werk in het kamp te krijgen; zijn vader en moeder zijn op dezelfde dag als Abraham vertrokken, de donderdagmiddag voor het laatst met hun gesproken, hoort net dat zij ook zijn vertrokken; het eten in het kamp is reusachtig, de schrijver geeft een opsomming.. Schrijver 3 (Tet): ze heeft een vrije dag, de eerste sinds haar komst. Ze heeft het druk, maar het werk is wel prettig; uit de brief blijkt dat Thijsje goed wordt verzorgt en elke dag zijn moeder in het ziekenhuis kan opzoeken, geschreven vanuit barak 5.

Van:&nbsp;bekenden (drie schrijvers)(drieën, Tobie en Tet)&nbsp; Aan: Leefsma-Wolf, Matje Plaats:&nbsp;Westerbork, kamp Datum: 1942-10 Onderwerp: De schrijver schrijft reeds zijn derde brief en hoopt dat Matje deze eindelijk ontvangen mag; het is koud; problemen met de was die maar niet wil drogen; een paar dagen Abraham al niet gezien. De schrijver is bang dat hij is doorgestuurd; zelf ook bang aanstaande vrijdag doorgestuurd te worden; hoort net dat Abraham is doorgestuurd; het leven is erg in het kamp. Schrijver 2 (Tobie): probeert werk in het kamp te krijgen; zijn vader en moeder zijn op dezelfde dag als Abraham vertrokken, de donderdagmiddag voor het laatst met hun gesproken, hoort net dat zij ook zijn vertrokken; het eten in het kamp is reusachtig, de schrijver geeft een opsomming.. Schrijver 3 (Tet): ze heeft een vrije dag, de eerste sinds haar komst. Ze heeft het druk, maar het werk is wel prettig; uit de brief blijkt dat Thijsje goed wordt verzorgt en elke dag zijn moeder in het ziekenhuis kan opzoeken, geschreven vanuit barak 5.

WaltherPeine

Walther
Peine