In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-08-31 Onderwerp: over Stella en Werner; over het lezen van boeken, Werner is wel enkele weken met een boek bezig; er is vandaag weer een transport gegaan.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-08-31 Onderwerp: over Stella en Werner; over het lezen van boeken, Werner is wel enkele weken met een boek bezig; er is vandaag weer een transport gegaan.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Polak (Oegstgeest) Plaats: Aerdenhout Datum: 1945-05-18 Onderwerp: gelukwensen met terugkeer uit ballingschap; omstandigheden

Van:&nbsp; Aan: Polak (Oegstgeest) Plaats: Aerdenhout Datum: 1945-05-18 Onderwerp: gelukwensen met terugkeer uit ballingschap; omstandigheden

Brief aan juffrouw Polak

Van: onbekend Aan: Hanna Plaats: Datum: 1943-12-28 Onderwerp: eindejaar/nieuwjaarskaart.

Van: onbekend Aan: Hanna Plaats: Datum: 1943-12-28 Onderwerp: eindejaar/nieuwjaarskaart.

Ansichtkaart gericht aan Hanna woonachtig in het weeshuis barak 35

Pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op de pagina is een gedicht geschreven door haar lerares Engels, Lotte Friederike Schönheim (1902-1992).&nbsp; Datum: 1942-04-17 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)

Pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op de pagina is een gedicht geschreven door haar lerares Engels, Lotte Friederike Schönheim (1902-1992).&nbsp; Datum: 1942-04-17 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)

Gedicht uit het poëziealbum van Gisela Müller geschreven door Lotte Friederike Schönheim

Van: Visser, A. Aan: Visser, E., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-10 Onderwerp: Transporten, omstandigheden in het kamp; transport naar Westerbork, doorgestuurde bekenden; kinderen (Asser Visser zit in barak 3a in kamp Westerbork)

Van: Visser, A. Aan: Visser, E., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-10 Onderwerp: Transporten, omstandigheden in het kamp; transport naar Westerbork, doorgestuurde bekenden; kinderen (Asser Visser zit in barak 3a in kamp Westerbork)

Briefkaart van A. Visser aan E. Visser vanuit kamp Westerbork

Van: Hof, v.d., Gebr.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Hof, v.d., Gebr.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van de gebroeders v.d. Hof aan Staatsbosbeheer

Van: Magnus, Josef Aan: familie (Engeland) Datum: 1945 Plaats: Amsterdam Onderwerp: over families die het niet hebben overleefd (Roosen en Wolff), over het leeghalen van de woning door de bezetter, vele spullen in bewaring gegeven. Deze kunnen ze terugkrijgen als er weer een woning voor het gezin is. Tijdens hun verblijf in Theresienstadt zijn vele brieven geschreven, maar er kwam niets door. Het gezin Magnus is weer redelijk van de ontberingen in Theresienstadt hersteld en weer redelijk op gewicht. Geen reden meer om zorgen te maken.

Van: Magnus, Josef Aan: familie (Engeland) Datum: 1945 Plaats: Amsterdam Onderwerp: over families die het niet hebben overleefd (Roosen en Wolff), over het leeghalen van de woning door de bezetter, vele spullen in bewaring gegeven. Deze kunnen ze terugkrijgen als er weer een woning voor het gezin is. Tijdens hun verblijf in Theresienstadt zijn vele brieven geschreven, maar er kwam niets door. Het gezin Magnus is weer redelijk van de ontberingen in Theresienstadt hersteld en weer redelijk op gewicht. Geen reden meer om zorgen te maken.

Brief van Josef Magnus aan familie in Engeland vanuit Amsterdam

Van: Haan, J.M.I.J.&nbsp; Aan: Departement van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Hoek van Holland&nbsp; Datum: 1939-09-16&nbsp; Onderwerp: aanvraag om decharge aug. 1939 van het vluchtelingenoord te Reuver (uitgaven; leveranciers en medewerkers).&nbsp; Haan werd later ondercommandant in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork onder Schol.

Van: Haan, J.M.I.J.&nbsp; Aan: Departement van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Hoek van Holland&nbsp; Datum: 1939-09-16&nbsp; Onderwerp: aanvraag om decharge aug. 1939 van het vluchtelingenoord te Reuver (uitgaven; leveranciers en medewerkers).&nbsp; Haan werd later ondercommandant in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork onder Schol.

Brief van J.M.I.J. Haan aan het Departement van Binnenlands Zaken

Van: Gerzon, Annie Aan: Ras, M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-08 Onderwerp: Schrijfdag; ontvangst van pakketten; vraag om kousen want die zijn niet in het kamp te krijgen.

Van: Gerzon, Annie Aan: Ras, M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-08 Onderwerp: Schrijfdag; ontvangst van pakketten; vraag om kousen want die zijn niet in het kamp te krijgen.

Briefkaart van Annie Gerzon aan M. Ras (Batavier) vanuit kamp Westerbork

Van: Ministerie van Oorlog Aan: Leffers, L. Plaats: Den Haag Datum: 1947-10-24 Onderwerp: beëindiging arbeidsovereenkomst.

Van: Ministerie van Oorlog Aan: Leffers, L. Plaats: Den Haag Datum: 1947-10-24 Onderwerp: beëindiging arbeidsovereenkomst.

Mededeling van het Ministerie van Oorlog aan de heer L. leffers

Reisvergunning Formulier bestemd voor het verlenen van toestemming om door Nederland te reizen voor joodsche personen. Niet ingevuld.

Reisvergunning Formulier bestemd voor het verlenen van toestemming om door Nederland te reizen voor joodsche personen. Niet ingevuld.

Reisvergunning

Westerbork ABC Geschreven door Walter Wijnberg A is de aardappel waar de Jood van moet leven;&nbsp; B is het baantje waar allen naar streven. C…&nbsp;

Westerbork ABC Geschreven door Walter Wijnberg A is de aardappel waar de Jood van moet leven;&nbsp; B is het baantje waar allen naar streven. C…&nbsp;

Gedicht 'Westerbork ABC'

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-04 Onderwerp: bezoek van Stella viel samen met de verjaardag van Werner. ‘Het verjaardagsfeestje is voorbij en was prachtig zoals lang niet meer’, met dank aan velen uit het kamp; over enkele weken kan Werner misschien nog naar Amsterdam.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-04 Onderwerp: bezoek van Stella viel samen met de verjaardag van Werner. ‘Het verjaardagsfeestje is voorbij en was prachtig zoals lang niet meer’, met dank aan velen uit het kamp; over enkele weken kan Werner misschien nog naar Amsterdam.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Feldmann, J.&nbsp; Aan: Meerding, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1940-05-31&nbsp; Onderwerp: Situatie in kamp en bedankje voor verlenen van onderdak gedurende 10 - 27 mei 1940 in Leeuwarden. Na terugkomst in kamp Westerbork was het hard werken geblazen om alles weer in orde te krijgen. Op 10 mei 1940 werd een groot deel van de bevolking van het Centraal Vluchtelingenkamp per trein via Hooghalen geëvacueerd om de binnenvallende Duitse troepen voor te kunnen blijven. Evacuatie naar Engeland mislukte, omdat de brug over de IJssel bij Zwolle was opgeblazen en de trein dus niet meer verder kon. Een alternatieve vluchtroute via Harlingen mislukte ook, omdat de trein in Leeuwarden strandde. In Leeuwarden werden de vluchtelingen tijdelijk bij gastgezinnen ondergebracht. &nbsp;

Van: Feldmann, J.&nbsp; Aan: Meerding, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1940-05-31&nbsp; Onderwerp: Situatie in kamp en bedankje voor verlenen van onderdak gedurende 10 - 27 mei 1940 in Leeuwarden. Na terugkomst in kamp Westerbork was het hard werken geblazen om alles weer in orde te krijgen. Op 10 mei 1940 werd een groot deel van de bevolking van het Centraal Vluchtelingenkamp per trein via Hooghalen geëvacueerd om de binnenvallende Duitse troepen voor te kunnen blijven. Evacuatie naar Engeland mislukte, omdat de brug over de IJssel bij Zwolle was opgeblazen en de trein dus niet meer verder kon. Een alternatieve vluchtroute via Harlingen mislukte ook, omdat de trein in Leeuwarden strandde. In Leeuwarden werden de vluchtelingen tijdelijk bij gastgezinnen ondergebracht. &nbsp;

Brief van John Feldmann aan A. Meerding vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Bankschroef Gereedschap: Het betreft gereedschap van een klokken- en horlogemaker. De persoon was in kamp Westerbork gevangen.&nbsp; Wander Eleveld, was als niet Jood, als schilder, werkzaam in kamp Westerbork. Hij was geïnteresseerd in wat de horlogemaker deed. Toen deze persoon op transport moest, kreeg Wander de gereedschappen met de opmerking van de horlogemaker dat hij er toch niets meer aan had.&nbsp; &nbsp;

Bankschroef Gereedschap: Het betreft gereedschap van een klokken- en horlogemaker. De persoon was in kamp Westerbork gevangen.&nbsp; Wander Eleveld, was als niet Jood, als schilder, werkzaam in kamp Westerbork. Hij was geïnteresseerd in wat de horlogemaker deed. Toen deze persoon op transport moest, kreeg Wander de gereedschappen met de opmerking van de horlogemaker dat hij er toch niets meer aan had.&nbsp; &nbsp;

Gereedschap van een horlogemaker in kamp Westerbork

Voorbereiding.&nbsp; Een voorbereiding op de bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Een landmeter is aan het werk. Zicht op de kale omgeving van het kamp; geploegd land en hooibulten.&nbsp; Westerbork, 1939 Achter op de foto staat: 'Waar het kamp moest komen, Vl. kamp'.

Voorbereiding.&nbsp; Een voorbereiding op de bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Een landmeter is aan het werk. Zicht op de kale omgeving van het kamp; geploegd land en hooibulten.&nbsp; Westerbork, 1939 Achter op de foto staat: 'Waar het kamp moest komen, Vl. kamp'.

van de plek/omgeving waar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork zal worden gebouwd

Van: Jacobs, H.&nbsp; Aan: Alie en Hendrik&nbsp; Plaats: Rijkswerkkamp Vledder&nbsp; Datum: juli 1942&nbsp; Onderwerp: ontvangst van pakket en foto, omstandigheden waar hij zich niet verder over wil uitweiden.

Van: Jacobs, H.&nbsp; Aan: Alie en Hendrik&nbsp; Plaats: Rijkswerkkamp Vledder&nbsp; Datum: juli 1942&nbsp; Onderwerp: ontvangst van pakket en foto, omstandigheden waar hij zich niet verder over wil uitweiden.

Brief van H. Jacobs aan Alie en Hendrik vanuit het Joodse werkkamp Vledder

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1941-11-23 Onderwerp: tussen Stella en Werner; over het lezen van Nederlandse literatuur in het kamp en studie Engels; deportatie van Joden in Duitsland naar Polen. Werner is bang dat zijn ouders dat ook gaat overkomen.&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1941-11-23 Onderwerp: tussen Stella en Werner; over het lezen van Nederlandse literatuur in het kamp en studie Engels; deportatie van Joden in Duitsland naar Polen. Werner is bang dat zijn ouders dat ook gaat overkomen.&nbsp;

Vrijstelling Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-17 Zijn Palestina-vrijstelling is opgeheven.

Vrijstelling Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-17 Zijn Palestina-vrijstelling is opgeheven.

Vrijstelling voor Jules Cohen

Van: Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-14 Onderwerp: voorraadlijst van het hoofdmagazijn.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-14 Onderwerp: voorraadlijst van het hoofdmagazijn.

Lijst met een overzicht van de aanwezige voorraden in het hoofdmagazijn in kamp Westerbork

Verklaring Ondergetekende A. de Haan verklaart dat Mej. Suzanna de Haan, geb. 13-7-1925, in het diamantbedrijf van de Fa. Asser de Haan werkzaam is, op het fabriek Asscher. Datum: 1943-05-08 Plaats: Amsterdam

Verklaring Ondergetekende A. de Haan verklaart dat Mej. Suzanna de Haan, geb. 13-7-1925, in het diamantbedrijf van de Fa. Asser de Haan werkzaam is, op het fabriek Asscher. Datum: 1943-05-08 Plaats: Amsterdam

Verklaring betreffende werkzaamheden Suzanna de Haan

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: een vertrekkende trein op de aftakking van de spoorlijn tussen het kamp en Hooghalen.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: een vertrekkende trein op de aftakking van de spoorlijn tussen het kamp en Hooghalen.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Kampleven Westerbork

Dienstreizen kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Bouw van de kas achter de woning van de kampcommandant.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Bouw van de kas achter de woning van de kampcommandant.

Jeugdorganisaties kamp Westerbork

Schülerkreis

Ontspanning kamp Westerbork

Fotografie kamp Westerbork

Afbranden.&nbsp; Het afbranden van het terrein in voorbereiding op de bouw van het vluchtelingenkamp.&nbsp; Foto toont de omgeving: een vlak en kaal landschap.&nbsp; Heel in de verte zijn enige personen te zien, die het afbranden van het landschap in de gaten houden.&nbsp; Westerbork, 1939 Achter op de foto staat: 'Het afbranden van het terrein, Vl. kamp'.

Afbranden.&nbsp; Het afbranden van het terrein in voorbereiding op de bouw van het vluchtelingenkamp.&nbsp; Foto toont de omgeving: een vlak en kaal landschap.&nbsp; Heel in de verte zijn enige personen te zien, die het afbranden van het landschap in de gaten houden.&nbsp; Westerbork, 1939 Achter op de foto staat: 'Het afbranden van het terrein, Vl. kamp'.

van het afbranden van het terrein ter voorbereiding van de bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Uitnodiging voor het bijwonen van de herdenkingsplechtigheid en de onthulling van een gedenkteken ter nagedachtenis van tien gevallen verzetsmannen.&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1949-04-25

Uitnodiging voor het bijwonen van de herdenkingsplechtigheid en de onthulling van een gedenkteken ter nagedachtenis van tien gevallen verzetsmannen.&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1949-04-25

Uitnodiging voor het bijwonen van de herdenkingsdienst en de onthulling van het verzetsgraf

Bewaking kamp Westerbork

Binnenbewaking kamp Westerbork

Verslag over het eerste boekjaar vanaf de oprichting tot en met 31 december 1940, met bijlage.&nbsp; Datum: 1941-02-21&nbsp;

Verslag over het eerste boekjaar vanaf de oprichting tot en met 31 december 1940, met bijlage.&nbsp; Datum: 1941-02-21&nbsp;

Verslag van het eerste boekjaar van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Mensen Kampgevangenen bij de deportatietrein Kamp Westerbork, 1943-1944

Mensen Kampgevangenen bij de deportatietrein Kamp Westerbork, 1943-1944

Kampgevangenen bij de deportatietrein

Bonnen voor tabak

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-11-07 Onderwerp: briefpost; verschillende typen barakken, verschillende omstandigheden qua verwarming en kachels. De grote barakken hebben maar twee kleine kachels per barakgedeelte; tot voor kort was er in de grote barakken ook geen licht, er is begonnen met de aanleg van kabels; over de pakketpost, over het kamp als modderpoel; Kurt Hirschfeld is getrouwd, de commandant geeft geen toestemming meer voor kinderhuwelijken.&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-11-07 Onderwerp: briefpost; verschillende typen barakken, verschillende omstandigheden qua verwarming en kachels. De grote barakken hebben maar twee kleine kachels per barakgedeelte; tot voor kort was er in de grote barakken ook geen licht, er is begonnen met de aanleg van kabels; over de pakketpost, over het kamp als modderpoel; Kurt Hirschfeld is getrouwd, de commandant geeft geen toestemming meer voor kinderhuwelijken.&nbsp;

Kamporganisatie kamp Westerbork

Dienstleiders

Van: Kroonenberg, Meijer en Johanna&nbsp; Aan: Kroonenberg, Jopie&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Datum: 1944-07-27&nbsp; Onderwerp: bevestiging ontvangst pakket.

Van: Kroonenberg, Meijer en Johanna&nbsp; Aan: Kroonenberg, Jopie&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Datum: 1944-07-27&nbsp; Onderwerp: bevestiging ontvangst pakket.

Briefkaart van Meijer en Johanna Kroonenberg-Blazer vanuit Theresienstadt

Mededeling Datum: 1945-04-12 Dienstbereiche; kamporde; arbeidstijden

Mededeling Datum: 1945-04-12 Dienstbereiche; kamporde; arbeidstijden

Mededeling betreffende Dienstbereiche

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 44

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1941-11-09 Onderwerp: briefpost; verblijf in een barak, 80 personen in een zaal met een kachel in het midden, op turf gestookt; gezinnen hebben een eigen woning, twee tot drie kamers en een klein keukentje. Deze familiebarakken hebben centrale verwarming; kamp Westerbork is een dorp: school, ziekenhuis, polikliniek, postkantoor, een burgemeester, secretarie, politie, gevangenis, bibliotheek, brandweer, synagoge, kerkzalen voor katholiek en protestants gedoopte Joden, een kantine en concerten, ook nog een badhuis en een kapper…; er wordt gewerkt, een boerderij en tuinderij voor eigen gebruik, landarbeiders; talloze beroepen, een wasserij en een centrale keuken; Klaranlage, rioolgebouw; ketelhuis, schoorsteen stoom voor de centrale keuken en de verwarming in de barakken en het badhuis; ook de vrouwen werken gedeeltelijk; het is allemaal zo kunstmatig; vrije tijd, cursussen, onder andere een cursus over anatomie, vele artsen; 1200 bewoners; schaken en voetballen; orkest en een operette gehad; minder aangenaam, de beperkte bewegingsvrijheid en 2 maal per dag appel; moderne openluchtgevangenis; Joods leven, invloed rabbinaat.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1941-11-09 Onderwerp: briefpost; verblijf in een barak, 80 personen in een zaal met een kachel in het midden, op turf gestookt; gezinnen hebben een eigen woning, twee tot drie kamers en een klein keukentje. Deze familiebarakken hebben centrale verwarming; kamp Westerbork is een dorp: school, ziekenhuis, polikliniek, postkantoor, een burgemeester, secretarie, politie, gevangenis, bibliotheek, brandweer, synagoge, kerkzalen voor katholiek en protestants gedoopte Joden, een kantine en concerten, ook nog een badhuis en een kapper…; er wordt gewerkt, een boerderij en tuinderij voor eigen gebruik, landarbeiders; talloze beroepen, een wasserij en een centrale keuken; Klaranlage, rioolgebouw; ketelhuis, schoorsteen stoom voor de centrale keuken en de verwarming in de barakken en het badhuis; ook de vrouwen werken gedeeltelijk; het is allemaal zo kunstmatig; vrije tijd, cursussen, onder andere een cursus over anatomie, vele artsen; 1200 bewoners; schaken en voetballen; orkest en een operette gehad; minder aangenaam, de beperkte bewegingsvrijheid en 2 maal per dag appel; moderne openluchtgevangenis; Joods leven, invloed rabbinaat.

Herman ErnestMuller

Herman Ernest
Muller