In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Calendarium kamp Westerbork

2014

1948

1949

1950

1951

1952

1953

1954

1945

1946

1947

1937

1938

1939

1940

1941

1956

1955

1964

2007

1963

2009

1962

1961

1960

1959

2010

2008

2006

2005

1958

1942

2013

1943

2012

1944

2011

1935

1936

1934

1999

1998

1997

2016

1989

1996

2015

1990

1995

2004

2003

1991

2002

2001

1992

1993

1994

1985

1986

2000

1987

1988

1933

1981

1982

1983

1984

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1970

1971

1972

1973

1974

1965

1966

1967

1968

1969

2022

2023

2017

2018

2019

2020

2021

2024

2025

1957

Van: Buijvoets, J.G. Aan: de commandant N.B.S./Marechaussee/Binnenbewaking Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-07 Onderwerp: schoenreparaties (aantal) voor bewakers.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: de commandant N.B.S./Marechaussee/Binnenbewaking Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-07 Onderwerp: schoenreparaties (aantal) voor bewakers.

Mededeling van J.G Buijvoets over de mogelijkheid van schoenreparaties voor bewakers

Legitimatiebewijs Van: Kruimink-van Dam, Saartje Plaats: Westerbork, kamp Aankomst in het kamp: 1942-10-13

Legitimatiebewijs Van: Kruimink-van Dam, Saartje Plaats: Westerbork, kamp Aankomst in het kamp: 1942-10-13

Legitimatiebewijs van Saartje Kruimink-van Dam

Het inrichten van leslokalen voor L.O. in barak 107&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951

Het inrichten van leslokalen voor L.O. in barak 107&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951

MarianneMenist-Ansel

Marianne
Menist-Ansel