In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Tas-Jacobi, Miep (geschreven door Fia Jacobi) Geboren: Aan: Belterman, J. Datum: 1944-02-18 Plaats: Herzogenbusch, K.L. (Vught) Onderwerp: Hier ben ik weer met mijn veertiendaags babbeltje. Het is alweer drie weken geleden dat ze een brief Belterman ontving. Fia doet nog hetzelfde werk. Het bevalt haar nog steeds goed. Mevrouw Scholten zit naast haar. Ze verlangt naar brieven van anderen. Het krijgen van brieven is een feest. De groeten van Harry (Henry), Ruth, Freddy en Bertha. &nbsp;

Van: Tas-Jacobi, Miep (geschreven door Fia Jacobi) Geboren: Aan: Belterman, J. Datum: 1944-02-18 Plaats: Herzogenbusch, K.L. (Vught) Onderwerp: Hier ben ik weer met mijn veertiendaags babbeltje. Het is alweer drie weken geleden dat ze een brief Belterman ontving. Fia doet nog hetzelfde werk. Het bevalt haar nog steeds goed. Mevrouw Scholten zit naast haar. Ze verlangt naar brieven van anderen. Het krijgen van brieven is een feest. De groeten van Harry (Henry), Ruth, Freddy en Bertha. &nbsp;

Brief van Fia Jacobi (via Miep Tas-Jacobi) aan J. Belterman vanuit kamp Vught

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Smith, Mrs. Plaats: Amsterdam Datum: 1946-08-29 Onderwerp: over de achtergronden van Chaja; de arrestatie van haar echtgenoot, die de oorlog niet heeft overleefd, net als talloze andere familieleden; Chaja en Eddy heeft ze meer dan 3 jaar niet kunnen zien; ze kon haar kinderen niet bezoeken en wist ook niet waar ze waren ondergebracht; ze doet een verzoek voor het opsturen van een pakje sigaretten…

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Smith, Mrs. Plaats: Amsterdam Datum: 1946-08-29 Onderwerp: over de achtergronden van Chaja; de arrestatie van haar echtgenoot, die de oorlog niet heeft overleefd, net als talloze andere familieleden; Chaja en Eddy heeft ze meer dan 3 jaar niet kunnen zien; ze kon haar kinderen niet bezoeken en wist ook niet waar ze waren ondergebracht; ze doet een verzoek voor het opsturen van een pakje sigaretten…

Brief van Nora van Bergen-Diamant aan Mrs smith vanuit Amsterdam

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora en kinderen Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1942-02-01 Onderwerp: alweer een maand geleden dat hij voor het laatst kon schrijven; hij is kerngezond; leuk dat Chaja het fijn vindt en broertje te hebben; 10 gulden door Nora opgestuurd en ontvangen. Hij kan er sigaretten en soms etenswaren voor kopen; bezoekt ze haar biologische moeder in Rotterdam ook?; ook een paar woorden voor zijn (schoon) ouders…

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora en kinderen Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1942-02-01 Onderwerp: alweer een maand geleden dat hij voor het laatst kon schrijven; hij is kerngezond; leuk dat Chaja het fijn vindt en broertje te hebben; 10 gulden door Nora opgestuurd en ontvangen. Hij kan er sigaretten en soms etenswaren voor kopen; bezoekt ze haar biologische moeder in Rotterdam ook?; ook een paar woorden voor zijn (schoon) ouders…

Brief van Isaac van Bergen aan zijn vrouw vanuit kamp Amersfoort

Fluchtlingsausweis Van: Hedeman, Judith Geboren: 1931-04-20 Den Haag Met pasfoto Betreft een vluchtelingpaspoort, afgegeven in Bern (Zwitserland) op 1945-07-04 en geldig tot 1946-07-04

Fluchtlingsausweis Van: Hedeman, Judith Geboren: 1931-04-20 Den Haag Met pasfoto Betreft een vluchtelingpaspoort, afgegeven in Bern (Zwitserland) op 1945-07-04 en geldig tot 1946-07-04

Vluchtelingpaspoort van Judith Hedeman

Van: Querido, Abraham Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-14 Onderwerp: Abraham moet zich op de Appèlplaats melden bij Benno Sonn, groepsleider van de Bosploeg.

Van: Querido, Abraham Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-14 Onderwerp: Abraham moet zich op de Appèlplaats melden bij Benno Sonn, groepsleider van de Bosploeg.

Bewijs dat Abraham Querido ingedeeld is bij de Gruppe Sonn en zich moet melden op de Appelplaats

Van: Caneel-Bamberg, C Aan: Bosman, Janny Plaats: Westerbork, kamp, barak 65 Datum: 1942-10 Onderwerp: over een lampje dat ze aan Janny had gegeven als aandenken, niet kunnen denken dat het al zo gauw zou zijn; in het kamp is het ontzettend druk en vol; hoeveel dagen ze er nog zullen zijn, weten ze niet; elke dag kunnen ze worden doorgestuurd; graag met spoed levensmiddelen en voor Max hoge schoenen, schoenmaat 26 of laarsjes; kopen bij van Haaren (Zwolle); ‘zeggen dat het voor ons is, laat ze desnoods deze briefkaart maar lezen’; ze zijn hun dekens kwijtgeraakt; het is in Westerbork onbeschrijfelijk, wel 16.000 mensen; vader, moeder, Jaap, haar man en allen zijn in Westerbork….

Van: Caneel-Bamberg, C Aan: Bosman, Janny Plaats: Westerbork, kamp, barak 65 Datum: 1942-10 Onderwerp: over een lampje dat ze aan Janny had gegeven als aandenken, niet kunnen denken dat het al zo gauw zou zijn; in het kamp is het ontzettend druk en vol; hoeveel dagen ze er nog zullen zijn, weten ze niet; elke dag kunnen ze worden doorgestuurd; graag met spoed levensmiddelen en voor Max hoge schoenen, schoenmaat 26 of laarsjes; kopen bij van Haaren (Zwolle); ‘zeggen dat het voor ons is, laat ze desnoods deze briefkaart maar lezen’; ze zijn hun dekens kwijtgeraakt; het is in Westerbork onbeschrijfelijk, wel 16.000 mensen; vader, moeder, Jaap, haar man en allen zijn in Westerbork….

Brief van C. Caneel-Bamberg aan Janny Bosman vanuit kamp Westerbork

Van: Burgerlijke Stand, register van overlijden Aan: de aanvrager Plaats: Westerbork Datum: 1947-04-09 Onderwerp: overlijden van Borach Sleutelberg.

Van: Burgerlijke Stand, register van overlijden Aan: de aanvrager Plaats: Westerbork Datum: 1947-04-09 Onderwerp: overlijden van Borach Sleutelberg.

LouisaJessurum d'Oliveijra-Lopes Cardozo

Louisa
Jessurum d'Oliveijra-Lopes Cardozo