In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Kaart met indeling elektriciteitsgroepen&nbsp; Afkomstig uit barak 7.&nbsp; Schema in kleur aangegeven.&nbsp; Op achterzijde diverse aantekeningen. Ws. meterstanden met namen van bewoners.

Kaart met indeling elektriciteitsgroepen&nbsp; Afkomstig uit barak 7.&nbsp; Schema in kleur aangegeven.&nbsp; Op achterzijde diverse aantekeningen. Ws. meterstanden met namen van bewoners.

Kaart met indeling electriciteitsgroepen in barak 7

Van: Nabarro, Jaap&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Hoogeveen&nbsp; Datum: 1942-11-15&nbsp; Onderwerp: Nabarro lag samen met de vader van geadresseerde in het ziekenhuis.&nbsp; Geeft een beschrijving van de situatie en het vertrek van vader naar Westerbork. Hij werd door een politie-inspecteur opgehaald en met een auto naar kamp Westerbork gebracht. Ook Jaap Nabarro moet via een Joods werkkamp in de buurt van Hoogeveen in het ziekenhuis zijn terecht gekomen.

Van: Nabarro, Jaap&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Hoogeveen&nbsp; Datum: 1942-11-15&nbsp; Onderwerp: Nabarro lag samen met de vader van geadresseerde in het ziekenhuis.&nbsp; Geeft een beschrijving van de situatie en het vertrek van vader naar Westerbork. Hij werd door een politie-inspecteur opgehaald en met een auto naar kamp Westerbork gebracht. Ook Jaap Nabarro moet via een Joods werkkamp in de buurt van Hoogeveen in het ziekenhuis zijn terecht gekomen.

Brief van Jaap Nabarro aan Arthur Philips vanuit het ziekenhuis in Hoogeveen

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Plaats: Kamp Hooghalen, vm. N.A.D. kamp Datum: 1945-06-21 Onderwerp: Rapport (III) betreffende Kamp Hooghalen. Rapportage over de overdracht van het kamp aan reserve 1e luitenant L. Tas. Bestemming van het kamp wordt Kaderschool. Afvoer van de N.A.D. jongens, financiële afwikkeling i.v.m. verrichte werkzaamheden voor de Heidemij.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Plaats: Kamp Hooghalen, vm. N.A.D. kamp Datum: 1945-06-21 Onderwerp: Rapport (III) betreffende Kamp Hooghalen. Rapportage over de overdracht van het kamp aan reserve 1e luitenant L. Tas. Bestemming van het kamp wordt Kaderschool. Afvoer van de N.A.D. jongens, financiële afwikkeling i.v.m. verrichte werkzaamheden voor de Heidemij.

Rapport van J.G. Buijvoets over voormalig N.A.D. kamp Hooghalen

Van: Waterman-Rippe, Mevr.&nbsp; Aan: As, van, Dhr./Mevr.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945-07-19&nbsp; Onderwerp: o.a. dankbetuiging + gelukwens met de geboorte van een zoon.

Van: Waterman-Rippe, Mevr.&nbsp; Aan: As, van, Dhr./Mevr.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945-07-19&nbsp; Onderwerp: o.a. dankbetuiging + gelukwens met de geboorte van een zoon.

Brief van mevrouw Waterman-Rippe aan het echtpaar van As in kamp Westerbork

Informatie over Levie Bonn (1878-1943).

Informatie over Levie Bonn

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam; Afdeling Expositur Aan: Tauber, Fritz Plaats: Amsterdam Datum: 1942-04-01 Onderwerp: uitreisvergunning is ingeleverd bij de Zentralstelle, verklaring en bewijs.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam; Afdeling Expositur Aan: Tauber, Fritz Plaats: Amsterdam Datum: 1942-04-01 Onderwerp: uitreisvergunning is ingeleverd bij de Zentralstelle, verklaring en bewijs.

Bewijs dat een verzoek om een uitreisvergunning is ingeleverd bij de Zentralstelle

Een smalspoorwagon bij de zuiveringsinstallatie Foto van een aquarel van Löwenhardt, W. &nbsp; Kamp Westerbork, 1943-08-01

Een smalspoorwagon bij de zuiveringsinstallatie Foto van een aquarel van Löwenhardt, W. &nbsp; Kamp Westerbork, 1943-08-01

Het smalspoor bij de nieuwe zuiveringsinstallatie geschilderd door W. Löwenhardt

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1950-01-13&nbsp; Onderwerp: ingebruikgeving van kamp Schattenberg aan het Ministerie van Oorlog.

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1950-01-13&nbsp; Onderwerp: ingebruikgeving van kamp Schattenberg aan het Ministerie van Oorlog.

MariettaDuschnitz

Marietta
Duschnitz