In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Het zoontje van de familie Buijvoets in de tuin. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947

Het zoontje van de familie Buijvoets in de tuin. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947

Foto van Rinus Buijvoets in de tuin van de woning van de kampcommandant

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-02-08 Onderwerp: brieven ontvangen; met familie en kennissen is alles bij het oude; gaan gebukt onder de oorlogsomstandigheden; over Mathilda en andere familieleden…

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-02-08 Onderwerp: brieven ontvangen; met familie en kennissen is alles bij het oude; gaan gebukt onder de oorlogsomstandigheden; over Mathilda en andere familieleden…

Brief van Bennie Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

https://www.findagrave.com/memorial/58573805/hendrik-samuel-houthakker

Kok, Leo.&nbsp; Portret van Hans Cahen.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-08-24.

Kok, Leo.&nbsp; Portret van Hans Cahen.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-08-24.

Portret van Hans Cahen getekend door Leo Kok

Van: van Duren, Frederika Aan: familie (schoonouders) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-05 Onderwerp: naar omstandigheden gaat het best; aangeven wanneer Thoom (verloofde) geschreven heeft; pakje nog niet ontvangen; &nbsp;graag het adres van Thoom; haar postadres in Westerbork, is p/a Philip Abram, Lager Westerbork, Post Hooghalen, bark 85, bed 372.

Van: van Duren, Frederika Aan: familie (schoonouders) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-05 Onderwerp: naar omstandigheden gaat het best; aangeven wanneer Thoom (verloofde) geschreven heeft; pakje nog niet ontvangen; &nbsp;graag het adres van Thoom; haar postadres in Westerbork, is p/a Philip Abram, Lager Westerbork, Post Hooghalen, bark 85, bed 372.

Brief van Frederika van Duren aan haar familie vanuit kamp Westerbork

Sonder-Ausweis&nbsp; Jaeger, Chaim, 17-3-14, B18 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Jaeger, Chaim, 17-3-14, B18 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Chaim Jaeger

Van: Diamant-Querido en de rest van de familie Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1949-01

Van: Diamant-Querido en de rest van de familie Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1949-01

Kaart om te bedanken voor blijk van medeleven naar aanleiding van het overlijden van Philip Diamant

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-06 Onderwerp: loon(zakje) over de maand juni 1948.

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-06 Onderwerp: loon(zakje) over de maand juni 1948.

Bewijs van uit te betalen loon aan R. Niemeijer in Interneringskamp Westerbork

Van: Fuldauer, Henri Aan: ouders en familie Plaats: De Beetse, Joodse werkkamp Datum: 1942-05-22 Onderwerp: het is slecht en ellendig in het kamp en er wordt veel honger geleden; &nbsp;niet te geloven dat zoiets in Nederland bestaat; het avondeten is net zoveel als men aan de kat geeft; vier boterhammen per dag en hard werken; geen rookartikelen; hoe het met iedereen gaat; van verlof is niets bekend; allerergste is het tekort aan voedsel; Bruintje stuurt wat ze kan…

Van: Fuldauer, Henri Aan: ouders en familie Plaats: De Beetse, Joodse werkkamp Datum: 1942-05-22 Onderwerp: het is slecht en ellendig in het kamp en er wordt veel honger geleden; &nbsp;niet te geloven dat zoiets in Nederland bestaat; het avondeten is net zoveel als men aan de kat geeft; vier boterhammen per dag en hard werken; geen rookartikelen; hoe het met iedereen gaat; van verlof is niets bekend; allerergste is het tekort aan voedsel; Bruintje stuurt wat ze kan…

Brief van Henri Fuldauer aan zijn ouders en familie vanuit het Joodse werkkamp de Beetse

Van: Bornstein, W. Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-01-22 Onderwerp: materialen die nodig zijn tijdens het lesgeven.

Van: Bornstein, W. Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-01-22 Onderwerp: materialen die nodig zijn tijdens het lesgeven.

Notitie van Wilhelm Bornstein van materialen die nodig zijn voor de school in het kamp

Enveloppe Enveloppe van het Informatiebureau van het Nederlandsche Roode Kruis Geadresseerde: J.W. Adelaar, Haarlem

Enveloppe Enveloppe van het Informatiebureau van het Nederlandsche Roode Kruis Geadresseerde: J.W. Adelaar, Haarlem

Jenny Louisevan Dantzig

Jenny Louise
van Dantzig