In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Naziconcentratiekampen

Kamp Jaworsno

Bertha Versteeg werd geboren op 26 juni 1888 in Haaksbergen (Nederland). Later woonde ze echter in Stadtlohn, net als haar zus Lena. Bertha werkte in het huishouden van Goldschmidt (Eschstraße 68) toen ze in 1921 trouwde met slager Salomon Falkenstein en zich aanvankelijk bij hem in de buurt vestigde, in de Eschstraße 96. Bertha's zus Lena, die getrouwd was met Nisen Sturmlaufer, woonde er ook naast (Eschstraße 96 c). In 1925 kochten de Falkensteins hun eigen huis in het centrum van Stadtlohn, Hagenstraße 17, en lieten het verbouwen tot een woon- en winkelpand. Bertha kreeg tussen 1922 en 1930 drie kinderen: Julia, Hedwig en Kurt. Na de traumatische ervaringen van de pogromnacht in november 1938, brachten de zorgen van Bertha en Salomon voor hun kinderen hen ertoe om ze alle drie begin 1939 naar Nederland te sturen, waar verschillende familieleden van Bertha woonden. Het was een afscheid voor altijd. Bertha, die volgens de herinnering van haar zoon al vanaf 1936 tevergeefs bij haar man had aangedrongen op emigratie, bleef met Salomon achter in Stadtlohn. Ze was 53 jaar oud toen ze samen met haar man werd gedeporteerd. Op 10 december 1941 stapten Bertha en Salomon met de acht andere joden uit Stadtlohn in de Poststraße in Stadtlohn met de voorgeschreven bagage in een vrachtwagen naar Münster; op 13 december - het was precies hun 20e huwelijksdag - vertrokken de Falkensteins vervolgens vanaf het goederenstation aldaar met de deportatietrein naar Riga in Letland als onderdeel van een groep van 390 joden uit het Münsterland. Ze kwamen in de bitterkoude winter aan in het getto van Riga. Na hun bevrijding rapporteerden de weinige overlevenden van het getto over de wrede leefomstandigheden daar en de verwoestende arbeidsomstandigheden. Terwijl haar man Salomon op onbekende wijze stierf in Riga, maakte Bertha nog mee hoe ze eerst werd overgebracht naar het getto van Kovno (Kauen in Litouwen) en vervolgens, op 19 juli 1944, naar het concentratiekamp Stutthof bij Gdansk, waar ze op 30 oktober 1944 van het leven werd beroofd.Bron: https://stolpersteine-stadtlohn.jimdofree.com/opfer-der-verfolgung/fam-falkenstein/bertha-falkenstein/

Leonvan Beek

Leon
van Beek