In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Israëlitisch oude mannen- en vrouwenhuis Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1927-05-24&nbsp; Onderwerp: felicitatie voor conferencier Coster.

Van: Israëlitisch oude mannen- en vrouwenhuis Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1927-05-24&nbsp; Onderwerp: felicitatie voor conferencier Coster.

Telegram met felicitatie voor Levy Coster van het Israëlitisch oude mannen- en vrouwenhuis

Verslag van de opening van een massagraf nabij Kamp Westerbork&nbsp; Datum: 1945-05-16&nbsp; De gevonden stoffelijke overschotten zijn van: A. Schnell; E. Schnell; C. Bakker; J. Kooren; A. Brouwer en een onbekende man (Hans Marius Koopal). De zes personen, waarvan drie Joodse waren, zijn in de omgeving van Zwolle (Engelse Werk) omgebracht. Het echtpaar Schnell en Hans Marius Koopal hebben een eigen graf gekregen op de oude begraafplaats in het dorp Westerbork.&nbsp; Zij werden op 3 okt. '44 gearresteerd in het buurtschap Winkeldorp.

Verslag van de opening van een massagraf nabij Kamp Westerbork&nbsp; Datum: 1945-05-16&nbsp; De gevonden stoffelijke overschotten zijn van: A. Schnell; E. Schnell; C. Bakker; J. Kooren; A. Brouwer en een onbekende man (Hans Marius Koopal). De zes personen, waarvan drie Joodse waren, zijn in de omgeving van Zwolle (Engelse Werk) omgebracht. Het echtpaar Schnell en Hans Marius Koopal hebben een eigen graf gekregen op de oude begraafplaats in het dorp Westerbork.&nbsp; Zij werden op 3 okt. '44 gearresteerd in het buurtschap Winkeldorp.

Verslag van de opening van een massagraf nabij Kamp Westerbork

Van: ter Veer, B.I.A.A., Mr. Aan: (Buijvoets, J. G.)&nbsp; Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1947-07-16 Onderwerp: Instructie voor de Geestelijke en Sociale Verzorging in de Interneringskampen.

Van: ter Veer, B.I.A.A., Mr. Aan: (Buijvoets, J. G.)&nbsp; Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1947-07-16 Onderwerp: Instructie voor de Geestelijke en Sociale Verzorging in de Interneringskampen.

Instructie van B.I.A.A. ter Veer aan (J.G. Buijvoets) over instelling commissies voor geestelijke en sociale verzorging

Garage-barak 76&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Details: 1:10&nbsp; Datum:

Garage-barak 76&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Details: 1:10&nbsp; Datum:

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van de garage-barak nummer 76

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-06-06 Onderwerp: uit de antwoorden blijkt dat haar dochter de verstuurde brieven niet ontvangt; waardoor Mathilda in elke brief het overlijden van haar man Nathan herhaald, &nbsp;en de reden geeft waarom ze zo lang gewacht heeft om haar dochter ervan op de hoogte te brengen…; over de familie…

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-06-06 Onderwerp: uit de antwoorden blijkt dat haar dochter de verstuurde brieven niet ontvangt; waardoor Mathilda in elke brief het overlijden van haar man Nathan herhaald, &nbsp;en de reden geeft waarom ze zo lang gewacht heeft om haar dochter ervan op de hoogte te brengen…; over de familie…

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan de familie Smit vanuit Rotterdam

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 82

Barak 55

Barak 56

Barak 57

Barak 58

Barak 59

Barak 60

Barak 61

Barak 62

Barak 63

Barak 64

Barak 65

Barak 66

Barak 67

Barak 68

Barak 69

Barak 70

Barak 71

Barak 72

Barak 73

Barak 74

Barak 75

Barak 76

Barak 77

Barak 78

Barak 79

Barak 80

Barak 81

Barak 83

Barak 84

Barak 85

Barak 86

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 5&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-23 Opmerking: woonfunctie, voormalige ziekenbarak

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 5&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-23 Opmerking: woonfunctie, voormalige ziekenbarak

Transport 24 augustus 1942 - Auschwitz