In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Afbraak kamp Westerbork

Ruiming gebouwen kamp Westerbork

Vluchtelingenkampen

Vluchtelingenkamp Hellevoetsluis

Bouw. Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1939. Overzichtsfoto van het vluchtelingenkamp in aanbouw. Op de voorgrond het administratiegebouw, achtergrond de centrale keuken.

Bouw. Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1939. Overzichtsfoto van het vluchtelingenkamp in aanbouw. Op de voorgrond het administratiegebouw, achtergrond de centrale keuken.

Bouw van de centrale keuken en de administratiebarakken in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Calendarium kamp Westerbork

1995

Van: De Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Westerbork Aan: Kruimink-van Dam, Saartje Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-25 Onderwerp: oproep tot stempeling van persoonsbewijs

Van: De Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Westerbork Aan: Kruimink-van Dam, Saartje Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-25 Onderwerp: oproep tot stempeling van persoonsbewijs

Oproep van de Joodsche Raad voor Amsterdam voor Saartje Kruimink-van Dam

Plaatsen in kamp Westerbork

Speelplaatsen kamp Westerbork

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Friesland

Joodse gemeente Oudwoude

Joodse gemeente Harlingen

Joodse gemeente Haulerwijk

Joodse gemeente Bolsward

Joodse gemeente Giekerk

Joodse gemeente Gorredijk

Joodse gemeente Dokkum

Joodse gemeente Drachten

Joodse gemeente Lemmer

Joodse gemeente Elsloo

Joodse gemeente Franeker

Joodse gemeente Gerkesklooster

Joodse gemeente Appelscha

Joodse gemeente Terschelling

Joodse gemeente Leeuwarden

Joodse gemeente Langezwaag

Joodse gemeente Joure

Joodse gemeente Hindeloopen

Joodse gemeente Herbaijum

Joodse gemeente Heerenveen

Joodse gemeente Nijeholtwolde

Joodse gemeente Nieuwehorne

Joodse gemeente Mieden

Joodse gemeente Wolvega

Joodse gemeente Waskemeer

Joodse gemeente Sneek

Joodse gemeente Noordwolde

Joodse gemeente Schiermonnikoog

Naziconcentratiekampen

Sobibor

Deportatiewagons vanuit kamp Westerbork

Veewagons gebruikt bij deportatie vanuit kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad, Afdeling Westerbork Aan: Kolthoff, Hanna Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: Hanna is een dochter van een gemengd-gehuwd echtpaar. Ze heeft twee Joodse grootouders en ze is gedoopt. De bewijzen zullen worden toegestuurd. Haar Joodse moeder is weg (onderduik).

Van: de Joodse Raad, Afdeling Westerbork Aan: Kolthoff, Hanna Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: Hanna is een dochter van een gemengd-gehuwd echtpaar. Ze heeft twee Joodse grootouders en ze is gedoopt. De bewijzen zullen worden toegestuurd. Haar Joodse moeder is weg (onderduik).