In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: De leden van de Reünistenbond van het Prinses Beatrix Lyceum (Glion) Aan: Wijnberg, Walter Datum: 1947-01-10&nbsp; Onderwerp: reünie voor oud-leerlingen van het Prinses Beatrix Lyceum&nbsp;

Van: De leden van de Reünistenbond van het Prinses Beatrix Lyceum (Glion) Aan: Wijnberg, Walter Datum: 1947-01-10&nbsp; Onderwerp: reünie voor oud-leerlingen van het Prinses Beatrix Lyceum&nbsp;

Uitnodiging voor Walter Wijnberg

Treinstations

Station Hoogezand

Centraal Station Amsterdam

Station Hooghalen

Station Sappemeer

Station Amsterdam Rietlanden

Rangeerterrein Onnen

Station Scheemda

Station Assen

Station Nieuweschans

Station Maliebaan

Station Amsterdam Muiderpoort

Station Winschoten

Station Zuidbroek

Transport. Transport uit &nbsp;kamp Westerbork naar Hooghalen (of omgekeerd). Spoortracé tussen het kamp en Hooghalen. &nbsp;

Transport. Transport uit &nbsp;kamp Westerbork naar Hooghalen (of omgekeerd). Spoortracé tussen het kamp en Hooghalen. &nbsp;

Trein op de aftakking van de spoorlijn van en naar kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-10-12 Onderwerp: Werner is verward door de gebeurtenissen van de afgelopen dagen; huwelijkse voorwaarden zijn ondertekend door Werner via een lid van de notariële commissie van de Joodse Raad; van een huwelijk in Amsterdam kan geen sprake meer zijn; Werner draagt een trouwring; het huwelijk kan alleen in kamp Westerbork worden gesloten, Stella heeft een reisvergunning nodig. Het is de vraag of Stella na het sluiten van het huwelijk terug mag keren naar Amsterdam; gesproken met Jac. Hijman, de zwager van Stella's broer Samuel, Jacobs vader Salomon is door Samuel op Werner afgestuurd. Werner kan echter niets voor hem doen; op het moment bevinden zich 12000 kampgevangenen in Westerbork, de piek lag vorige week op 15.000 mensen; 25.000 brieven, een paar duizend pakketten en koffers zijn via de post binnengekomen; gebrek aan huisvesting, hygiënische omstandigheden en orde; doden, waanzinnig wordende mensen en criminele elementen, maar ook kleine helden.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-10-12 Onderwerp: Werner is verward door de gebeurtenissen van de afgelopen dagen; huwelijkse voorwaarden zijn ondertekend door Werner via een lid van de notariële commissie van de Joodse Raad; van een huwelijk in Amsterdam kan geen sprake meer zijn; Werner draagt een trouwring; het huwelijk kan alleen in kamp Westerbork worden gesloten, Stella heeft een reisvergunning nodig. Het is de vraag of Stella na het sluiten van het huwelijk terug mag keren naar Amsterdam; gesproken met Jac. Hijman, de zwager van Stella's broer Samuel, Jacobs vader Salomon is door Samuel op Werner afgestuurd. Werner kan echter niets voor hem doen; op het moment bevinden zich 12000 kampgevangenen in Westerbork, de piek lag vorige week op 15.000 mensen; 25.000 brieven, een paar duizend pakketten en koffers zijn via de post binnengekomen; gebrek aan huisvesting, hygiënische omstandigheden en orde; doden, waanzinnig wordende mensen en criminele elementen, maar ook kleine helden.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Oproep voor Simon Wijnberg in Theresienstadt om zich, in verband met zijn indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari 1945, de voorafgaande dag om uiterlijk 23.00 uur met bagage (handbagage en een koffer) op de verzamelplaats aan de Langestraat 3 te melden.

Oproep voor Simon Wijnberg in Theresienstadt om zich, in verband met zijn indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari 1945, de voorafgaande dag om uiterlijk 23.00 uur met bagage (handbagage en een koffer) op de verzamelplaats aan de Langestraat 3 te melden.

Oproep voor Simon Wijnberg betreffende transport naar Zwitserland

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

EfrajimNathans

Efrajim
Nathans