In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 145 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mager, Clara geb. 11-01-58, overleden 25-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 145 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mager, Clara geb. 11-01-58, overleden 25-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Clara Mager

Van: Haag, Alfred Aan: “Die Tat” (Werner Stertzenbach) Plaats: München Datum: 1964-02-21 Onderwerp: vrijspraak Deppner voor de moord op 65 Russische krijgsgevangenen, artikelen over Deppner in ‘Die Tat’.

Van: Haag, Alfred Aan: “Die Tat” (Werner Stertzenbach) Plaats: München Datum: 1964-02-21 Onderwerp: vrijspraak Deppner voor de moord op 65 Russische krijgsgevangenen, artikelen over Deppner in ‘Die Tat’.

Brief van Alfred Haag aan 'Die Tat'

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-24 Onderwerp: omstandigheden, het werk waar schrijfster mee bezig is, gezondheidstoestand. Vannacht was er na vier weken weer een transportnacht. De school gaat gewoon door terwijl de trein met veewagens klaar staat voor vertrek. Clara mocht de afgelopen dagen met de school de heide op. De kinderen genoten van hun vrijheid en de natuur. Clara beschrijft een verhaal dat ze vertelde nadat een kind met een lieveheersbeestje kwam aangelopen, en over verhalen in de eetzaal van het weeshuis en hoe de weeskinderen erop reageren. Het wandelen op de heide is een enorme verantwoordelijkheid, mocht er een kind ontbreken, dan worden allen hier de dupe van.

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-24 Onderwerp: omstandigheden, het werk waar schrijfster mee bezig is, gezondheidstoestand. Vannacht was er na vier weken weer een transportnacht. De school gaat gewoon door terwijl de trein met veewagens klaar staat voor vertrek. Clara mocht de afgelopen dagen met de school de heide op. De kinderen genoten van hun vrijheid en de natuur. Clara beschrijft een verhaal dat ze vertelde nadat een kind met een lieveheersbeestje kwam aangelopen, en over verhalen in de eetzaal van het weeshuis en hoe de weeskinderen erop reageren. Het wandelen op de heide is een enorme verantwoordelijkheid, mocht er een kind ontbreken, dan worden allen hier de dupe van.

Brief van Clara Asscher-Pinkhof aan lieve allen vanuit kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-08-28 Onderwerp: negatieve stemming bij Werner als van de vele transporten, de honderden en duizenden die vertrekken, voor de meeste personen kan hij niets doen; over stappen die moeten worden genomen voor in ondertrouw gaan; bericht uit het Oosten van een kennis via Amsterdam. Zij werken in een kolenmijn en krijgen loon; stoppen met schrijven, het licht gaat uit; Werner zou graag gaan zwemmen…

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-08-28 Onderwerp: negatieve stemming bij Werner als van de vele transporten, de honderden en duizenden die vertrekken, voor de meeste personen kan hij niets doen; over stappen die moeten worden genomen voor in ondertrouw gaan; bericht uit het Oosten van een kennis via Amsterdam. Zij werken in een kolenmijn en krijgen loon; stoppen met schrijven, het licht gaat uit; Werner zou graag gaan zwemmen…

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Bewijs Van het Gesundheitswesen in Theresienstadt No. 091632 Blanco

Bewijs Van het Gesundheitswesen in Theresienstadt No. 091632 Blanco

Bewijs Gesundheitswesen

Groepsfoto van een groep mensen Op de foto voor in het midden (genummerd):&nbsp; 1. de secretaresse van Erich Deppner.&nbsp; 2. Erich Deppner. Onderwerp: Erich Deppner was voormalig kampcommandant van Westerbork en verantwoordelijk voor de eerste deportaties in de zomer van 1942 naar Auschwitz.

Groepsfoto van een groep mensen Op de foto voor in het midden (genummerd):&nbsp; 1. de secretaresse van Erich Deppner.&nbsp; 2. Erich Deppner. Onderwerp: Erich Deppner was voormalig kampcommandant van Westerbork en verantwoordelijk voor de eerste deportaties in de zomer van 1942 naar Auschwitz.

Foto van een groep mensen

Barak 29 en 30 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10 Opmerking: nieuwe functie van de voormalige centrale keuken. Onder andere komt er een ruimte voor kerkdiensten.

Barak 29 en 30 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10 Opmerking: nieuwe functie van de voormalige centrale keuken. Onder andere komt er een ruimte voor kerkdiensten.

BerthaSpanjaard

Bertha
Spanjaard