In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Houtvester Assen Aan: Directeur Staatsbosbeheer Plaats: Assen Datum: 1949-10-29 Onderwerp: in gebruik geven grond ten behoeve van schiet-, mortier- en handgranaatbanen (25 ha.); onveilig terrein rond de schietbanen (146,25 ha.) kan worden bebost.

Van: Houtvester Assen Aan: Directeur Staatsbosbeheer Plaats: Assen Datum: 1949-10-29 Onderwerp: in gebruik geven grond ten behoeve van schiet-, mortier- en handgranaatbanen (25 ha.); onveilig terrein rond de schietbanen (146,25 ha.) kan worden bebost.

Brief van Houtvester Assen aan de directeur van Staatsbosbeheer

32 tegoed biljetten van 1, 2, 5, 10, 20, 50 en 100 Kronen, uitgegeven in Theresienstadt op 1 januari 1943.

32 tegoed biljetten van 1, 2, 5, 10, 20, 50 en 100 Kronen, uitgegeven in Theresienstadt op 1 januari 1943.

Bankbiljet

Bankbiljet van 10 Kronen voor het Protektorat Böhmen und Mähren, 1942.

Bankbiljet (Rentenbankschein) van 1 Rentenmark, uitgegeven door de Deutsche Rentenbank in Berlijn, 1937.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-17 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-17 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.

Joodse mannen op weg naar hun werk.&nbsp; De niet-joodse opzichter Snater staat rechts met hoed. Kamp Westerbork, 1940-1942 &nbsp;

Joodse mannen op weg naar hun werk.&nbsp; De niet-joodse opzichter Snater staat rechts met hoed. Kamp Westerbork, 1940-1942 &nbsp;

Joodse mannen op weg naar het werk

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-06-14&nbsp; Onderwerp: Opheffing vluchtelingenkamp, ontslag van het personeel Huisman, Snater, Muskee; doorstart als werkverschaffingskamp met een kleinere bezetting of voor daklozen uit Rotterdam; beheer kampboerderij. &nbsp;

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-06-14&nbsp; Onderwerp: Opheffing vluchtelingenkamp, ontslag van het personeel Huisman, Snater, Muskee; doorstart als werkverschaffingskamp met een kleinere bezetting of voor daklozen uit Rotterdam; beheer kampboerderij. &nbsp;

Brief van Houtvester Assen aan de directie

De sterfte in Westerbork in het tijdvak 15 juli 1942 tot 12 april 1945 Het document is opgemaakt door het Bureau Inlichtingen en de daar aanwezige gegevens.

De sterfte in Westerbork in het tijdvak 15 juli 1942 tot 12 april 1945 Het document is opgemaakt door het Bureau Inlichtingen en de daar aanwezige gegevens.

Rapport over sterfgevallen in kamp Westerbork

Joodse mannen werkzaam in de tuindienst. De opzichter Snater draagt een hoed en is niet-joods. Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1940-1942.&nbsp;

Joodse mannen werkzaam in de tuindienst. De opzichter Snater draagt een hoed en is niet-joods. Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1940-1942.&nbsp;

Joodse vluchtelingen werkzaam in de tuindienst in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Cleeff van, Alice en Eddy Aan: lieve vrienden Plaats: Geneve Datum: 1945-05-12 Onderwerp: Omstandigheden in Zwitserland, samenvatting van de ervaringen gedurende het verblijf in vooral Theresienstadt en de uitwisseling naar Zwitserland op 5 februari 1945. De grote vraag is hoe gaat het met de in Theresienstadt achtergebleven familieleden, bekenden en vooral familieleden die naar Polen zijn doorgestuurd.

Van: Cleeff van, Alice en Eddy Aan: lieve vrienden Plaats: Geneve Datum: 1945-05-12 Onderwerp: Omstandigheden in Zwitserland, samenvatting van de ervaringen gedurende het verblijf in vooral Theresienstadt en de uitwisseling naar Zwitserland op 5 februari 1945. De grote vraag is hoe gaat het met de in Theresienstadt achtergebleven familieleden, bekenden en vooral familieleden die naar Polen zijn doorgestuurd.

Brief met verslag van Alice en Eddy van Cleeff over hun kampervaringen en uitwisseling naar Zwitserland

Oproep voor Simon Wijnberg in Theresienstadt om zich, in verband met zijn indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari 1945, de voorafgaande dag om uiterlijk 23.00 uur met bagage (handbagage en een koffer) op de verzamelplaats aan de Langestraat 3 te melden.

Oproep voor Simon Wijnberg in Theresienstadt om zich, in verband met zijn indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari 1945, de voorafgaande dag om uiterlijk 23.00 uur met bagage (handbagage en een koffer) op de verzamelplaats aan de Langestraat 3 te melden.

Oproep voor Simon Wijnberg betreffende transport naar Zwitserland

Het gaat om transportnummer 819. Deze nummers werden verstrekt aan de personen die in aanmerking kwamen voor het uitwisselingstransport van 5 februari 1945 van Theresienstadt naar Zwitserland.&nbsp;

Het gaat om transportnummer 819. Deze nummers werden verstrekt aan de personen die in aanmerking kwamen voor het uitwisselingstransport van 5 februari 1945 van Theresienstadt naar Zwitserland.&nbsp;

Nummer voor uitwisselingstransport naar Zwitserland

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Datum: 1945-02-04&nbsp; Onderwerp: Uitwisselingstransport naar Zwitserland.

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Datum: 1945-02-04&nbsp; Onderwerp: Uitwisselingstransport naar Zwitserland.

GijsinaHartog-de Haan (Tina)

Gijsina
Hartog-de Haan (Tina)