In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Informatie uit andere archieven

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Over het werk als barakleidster in kamp Westerbork (barak 10E). Over de ellende en ergernis van de dagelijkse beslommeringen en irritaties. Blz.: 2&nbsp; Vervolg op gedicht Do 711 Inv.nr. 7877-04

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Over het werk als barakleidster in kamp Westerbork (barak 10E). Over de ellende en ergernis van de dagelijkse beslommeringen en irritaties. Blz.: 2&nbsp; Vervolg op gedicht Do 711 Inv.nr. 7877-04

Gedicht van Rosa van der Hal-Prins

Van: Rijksdienst voor werkverruiming Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1944-05/09 Onderwerp: vervoersbewijs om van Amsterdam naar Amstelveen te reizen voor Arbeidsinzet in het Amsterdamse Bosch.

Van: Rijksdienst voor werkverruiming Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1944-05/09 Onderwerp: vervoersbewijs om van Amsterdam naar Amstelveen te reizen voor Arbeidsinzet in het Amsterdamse Bosch.

Vervoersbewijs voor de trein van Joseph van Amsterdam naar Amstelveen

Contacten kamp Westerbork met overheden

Contacten kamp Westerbork en Ministerie van Justitie

Pas, op naam van Jules Cohen, woonachtig te Lochem, uitgegeven door de Commissaris Militair Gezag in het District Zutphen. Hij was hiermee vrijgesteld van het verbod zich verder dan 6 km. van zijn woonplaats te begeven en was als handelaar in antiquiteiten gedurende de periode 28 juni t/m 27 sept. 1945 gerechtigd de IJssel of het Twente-Rijnkanaal over te steken voor zakelijke besprekingen, 22 juni 1945.

Pas, op naam van Lena Cohen-Nijstad, uitgegeven door de Commissaris Militair Gezag in het District Zutphen. Zij is hiermee vrijgesteld van het verbod zich verder dan 6 km. van haar woonplaats te begeven en is gedurende de periode 14 juli t/m 13 aug. 1945 gerechtigd de IJssel of het Twente-Rijnkanaal over te steken om haar grootmoeder in Amsterdam te bezoeken, die onlangs uit het concentratiekamp is teruggekomen, 11 juli 1945.

Willemvan West

Willem
van West