In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Vrouwen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Mannen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Peuters kamp Westerbork (1-3 jaar)

Baby's kamp Westerbork (0-1 jaar)

Kinderen kamp Westerbork(4-15 jaar)

Ouderen kamp Westerbork (65+ jaar)

Jongeren kamp Westerbork(15-21 jaar)

Calendarium kamp Westerbork

1941

Maart 1941

April 1941

September 1941

Juli 1941

Augustus 1941

November 1941

Januari 1941

Oktober 1941

December 1941

Februari 1941

Juni 1941

Mei 1941

Betreft uitwisselingstransport naar Zwitserland.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-02-03

Betreft uitwisselingstransport naar Zwitserland.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-02-03

Bekendmaking van een uitwisselingstransport naar Zwitserland

Bewijs voor Aad van As om te mogen reizen tussen 2- en 4 mei 1945. Datum: 1945-05

Bewijs voor Aad van As om te mogen reizen tussen 2- en 4 mei 1945. Datum: 1945-05

Bewijs

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 4

Van: Meyers, Karl.&nbsp; Aan: Meyers, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-06-15&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie; dragen van een Jodenster; dragen van een strafgeval overall. Hij schrijft over personen die zijn doorgestuurd en hij heeft behoefte aan voedselpakketten.

Van: Meyers, Karl.&nbsp; Aan: Meyers, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-06-15&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie; dragen van een Jodenster; dragen van een strafgeval overall. Hij schrijft over personen die zijn doorgestuurd en hij heeft behoefte aan voedselpakketten.

Brief

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Wijhe Datum: 1941-12- Onderwerp: belevenissen

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Wijhe Datum: 1941-12- Onderwerp: belevenissen

Brief van Herta Aussen aan Netty vanuit Wijhe

Nederlandse politie kamp Westerbork

Marechaussee kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Clandestiene post kamp Westerbork

Uit kamp Westerbork gesmokkelde informatie

Brieven verstopt in de deportatiewagons

Uit de trein geworpen brieven

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Arbeidsinzet

Vooroorlogs Joods leven

Orthodoxe stroming Jodendom

Zionisme

Anschluss

Joodse vluchtelingen

Hachsjara

Liberale stroming Jodendom

Vooroorlogs antisemitisme

Surinaamse Joden

Marokkaanse Joden

Kristallnacht

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Werkplaatsen kamp Westerbork

Schilderwerkplaats

Constructiewerkplaats

Kousenweverij

Lederbewerksatelier

Breiatelier

Horlogemakerij

Kuiperij

Oliemakerij

Stoffeerderij

Loodgieterswerkplaats

Smederij

Boekbinderij

Naaiatelier

Timmerwerkplaats

Houtzagerij

Kleermakerij

Schoenmakerij

Speelgoedmakerij

Barak 72

1944

Januari 1944

Kampleven Westerbork

Feestdagen kamp Westerbork

Sinterklaas kamp Westerbork

Kerstfeest kamp Westerbork

Proclamatie RMS kamp Westerbork

Joodse feestdagen kamp Westerbork

Treinstations

Station Nieuweschans

Station Amsterdam Muiderpoort

Station Hooghalen

Station Hoogezand

Rangeerterrein Onnen

Station Assen

Station Winschoten

Station Zuidbroek

Station Amsterdam Rietlanden

Centraal Station Amsterdam

Station Scheemda

Station Sappemeer

Station Maliebaan

HijmanBleekveld

Hijman
Bleekveld