In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Nederlandsch Roode Kruis, afwikkelingsbureau concentratiekampen Aan: Abrahams, J.M. Plaats: Den Haag Datum: 1948-02-09

Van: Nederlandsch Roode Kruis, afwikkelingsbureau concentratiekampen Aan: Abrahams, J.M. Plaats: Den Haag Datum: 1948-02-09

Enveloppe van het Nederlandsch Roode Kruis aan J. M. Abrahams

1944

September 1944

Van: De Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1942-05-20 Onderwerp: oproep zich te melden op het Centraal Station te Amsterdam, op 28 mei 1942. De trein zal om 13.30 vertrekken naar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Van: De Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1942-05-20 Onderwerp: oproep zich te melden op het Centraal Station te Amsterdam, op 28 mei 1942. De trein zal om 13.30 vertrekken naar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Oproep van de Joodse Raad voor Heinrich Gassmann

Van: De Joodsche Raad Amsterdam Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich Datum: 1942-05-27 Plaats: Amsterdam Onderwerp: vertrek vanaf het Centraal Station te Amsterdam naar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork op 28 mei 1942. In het bezit zijn van een overall, werkpak en stevige schoenen is gewenst. De reis naar Hooghalen zal worden begeleid door medewerkers van de Joodse Raad.

Van: De Joodsche Raad Amsterdam Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich Datum: 1942-05-27 Plaats: Amsterdam Onderwerp: vertrek vanaf het Centraal Station te Amsterdam naar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork op 28 mei 1942. In het bezit zijn van een overall, werkpak en stevige schoenen is gewenst. De reis naar Hooghalen zal worden begeleid door medewerkers van de Joodse Raad.

Treinstations

Centraal Station Amsterdam

Station Nieuweschans

Station Amsterdam Muiderpoort

Station Hooghalen

Station Hoogezand

Rangeerterrein Onnen

Station Assen

Station Winschoten

Station Zuidbroek

Station Amsterdam Rietlanden

Station Scheemda

Station Sappemeer

Station Maliebaan

Van: de gemeente Delfzijl Aan: van Dam, Aron Plaats: Delfzijl Datum: 1941-03-05 Onderwerp: bewijs van aangifte van Aron van Dam dat hij van Joodse bloede is.

Van: de gemeente Delfzijl Aan: van Dam, Aron Plaats: Delfzijl Datum: 1941-03-05 Onderwerp: bewijs van aangifte van Aron van Dam dat hij van Joodse bloede is.

Bewijs van aanmelding van Joodse bloede door Aron van Dam

Bewijs van aanmelding bij het ziekenfonds Van: Cahen, H. Plaats: Den Haag Datum: 1941-12-30

Bewijs van aanmelding bij het ziekenfonds Van: Cahen, H. Plaats: Den Haag Datum: 1941-12-30

Bewijs van aanmelding bij het Ziekenfonds door Hans Cahen

Ontvangstbewijs van aanmelding bij de Schade-Enquête-Commissie met vermelding van het adres van Aron Levie Gudema, nadat hij bevrijd in kamp Westerbork weer in Winschoten terugkeerde na het adres waar hij voor zijn deportatie ook woonde.

Ontvangstbewijs van aanmelding bij de Schade-Enquête-Commissie met vermelding van het adres van Aron Levie Gudema, nadat hij bevrijd in kamp Westerbork weer in Winschoten terugkeerde na het adres waar hij voor zijn deportatie ook woonde.

GerritScheffer

Gerrit
Scheffer