In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bekendmaking Aan: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Volgens besluit van de kampcommandant is hij geselecteerd voor het transport naar Theresiënstadt op 4 april 1944.

Bekendmaking Aan: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Volgens besluit van de kampcommandant is hij geselecteerd voor het transport naar Theresiënstadt op 4 april 1944.

Oproep voor transport aan Jules Cohen

Van: Buijvoets, J.G. Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-29 Onderwerp: reorganisatie Binnenbewaking: het korps binnenbewakers zal op militaire leest geschoeid worden. Informatie over salariëring en het opleidingsprogramma.

Van: Buijvoets, J.G. Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-29 Onderwerp: reorganisatie Binnenbewaking: het korps binnenbewakers zal op militaire leest geschoeid worden. Informatie over salariëring en het opleidingsprogramma.

Mededeling van J.G. Buijvoets over de reorganisatie van de binnenbewaking

Van: Querido, Levie Aan: zijn vrouw en kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-04 Onderwerp: schrijfdag; vanuit de schouwburg doorgezonden naar kamp Vught; boven de 55 naar kamp Westerbork; sinds de schouwburg nog geen pakket ontvangen; barak 55; moet in Westerbork blijven, omdat zijn vrouw nog niet bij hem is (ziek in Amsterdam); Laat haar maar niet naar Westerbork gaan als ze uit het ziekenhuis ontslagen wordt; wasgoed naar Saar (dochter) gestuurd, Levie kan in Westerbork niet wassen; er komen dagelijks honderden pakketten binnen; zolang Levie niet herenigd wordt met zijn vrouw kan hij in Westerbork blijven, dus…; &nbsp;via een bekende allerlei informatie over het reilen en zijlen van het kamp gekregen; beschrijving van zijn barak 55; over kleine werkzaamheden als mensen plaatsen en bednummers opnemen (hij hoeft niet te werken); over de voedselvoorziening in het kamp en over de organisatie, een grote machine; mensen komen binnen en vetrekken; geholpen met mensen die uit een rusthuis uit Amsterdam kwamen; in Vught kwam hij oom Levie lever en zijn zoon Harry tegen; Levie is nu in Westerbork, Harry is achtergebleven voor werkzaamheden in Vught; &nbsp;andere familieleden in Vught; over brief- en pakketpost…

Van: Querido, Levie Aan: zijn vrouw en kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-04 Onderwerp: schrijfdag; vanuit de schouwburg doorgezonden naar kamp Vught; boven de 55 naar kamp Westerbork; sinds de schouwburg nog geen pakket ontvangen; barak 55; moet in Westerbork blijven, omdat zijn vrouw nog niet bij hem is (ziek in Amsterdam); Laat haar maar niet naar Westerbork gaan als ze uit het ziekenhuis ontslagen wordt; wasgoed naar Saar (dochter) gestuurd, Levie kan in Westerbork niet wassen; er komen dagelijks honderden pakketten binnen; zolang Levie niet herenigd wordt met zijn vrouw kan hij in Westerbork blijven, dus…; &nbsp;via een bekende allerlei informatie over het reilen en zijlen van het kamp gekregen; beschrijving van zijn barak 55; over kleine werkzaamheden als mensen plaatsen en bednummers opnemen (hij hoeft niet te werken); over de voedselvoorziening in het kamp en over de organisatie, een grote machine; mensen komen binnen en vetrekken; geholpen met mensen die uit een rusthuis uit Amsterdam kwamen; in Vught kwam hij oom Levie lever en zijn zoon Harry tegen; Levie is nu in Westerbork, Harry is achtergebleven voor werkzaamheden in Vught; &nbsp;andere familieleden in Vught; over brief- en pakketpost…

Brief van Levie Querido aan zijn lieve vrouw en kinderen vanuit kamp Westerbork

Van: Hammelburg, Salomon Aan: Hammelburg, S. Plaats: de trein Datum: 1943-02-04 Onderwerp: Ik ben op transport naar moeder en de kinderen…

Van: Hammelburg, Salomon Aan: Hammelburg, S. Plaats: de trein Datum: 1943-02-04 Onderwerp: Ik ben op transport naar moeder en de kinderen…

Briefkaart van vader (Salomon Hammelburg) aan Simon Hammelburg vanuit de trein gegooid

Informatie uit andere archieven

Colofon

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Callmeyer vrijstelling kamp Westerbork

Vrijstelling door ziekte kamp Westerbork

Vrijstelling wegens ziekte

Misbruik van macht gevangenen in kamp Westerbork

Vrijstelling op basis van connecties in het buitenland kamp Westerbork

Rüstungs Sperre kamp Westerbork

Verlof kamp Westerbork

Platzen van vrijstellingslijsten kamp Westerbork

Gemengd gehuwden vrijstelling kamp Westerbork

Stammliste in kamp Westerbork

Barneveld vrijstelling kamp Westerbork

Vrijstelling op basis van een buitenlandse nationaliteit kamp Westerbork

Blauwe stempel

Groene stempel

Palestina vrijstelling kamp Westerbork

Frontkämpfer Sperre kamp Westerbork

Gekochte vrijstellingen kamp Westerbork

Vrijlating uit kamp Westerbork

Vitamine R

Gedoopte Joden vrijstelling kamp Westerbork

Alte Lagerinsassen

Weinreb vrijstelling

120.000 Stempel

Voedselvoorziening kamp Westerbork

Voedselleveranciers

Zelfzorgregeling Woonoord Schattenberg

Maaltijden kamp Westerbork

Voedselhoeveelheden gevangenen kamp Westerbork

Organiseren voedsel door gevangenen

Smokkelen voedsel naar kamp Westerbork

Organisatie voedselvoorziening kamp Westerbork

Voedselpakketten kamp Westerbork

Ritueel eten kamp Westerbork

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Ontstaan Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Uitbreidingen Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Beleid Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Educatie Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Herinrichtingen terrein kamp Westerbork

Contacten Herinneringscentrum Kamp Westerbork met overheden

Projecten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Publicaties Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Wisselexposities Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Basisexposities Herinneringscentrum Kamp Westerbork

PR Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Internationale samenwerking Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Wetenschappelijk onderzoek Herinneringskamp Westerbork

Nationale samenwerking Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Publieksonderzoek Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Contacten met kampoverlevenden

Activiteiten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Briefpost kamp Westerbork

Uit de trein geworpen brieven

Pakketpost kamp Westerbork

Kampleven Westerbork

Clandestiene post kamp Westerbork

Censuur kamp Westerbork

Ontvangen post kamp Westerbork

Verstuurde post kamp Westerbork

Kamporganisatie kamp Westerbork

Ordonnansen

Dienstleiders

Barakkenindeling

Arbeidsverdeling kamp Westerbork

Kampregelementen kamp Westerbork

Contacten kamp Westerbork met overheden

Registratie kamp Westerbork

Boekhouding kamp Westerbork

Onderwijs kamp Westerbork

Machtsverhoudingen in kamp Westerbork

Visitatie kamp Westerbork

Beheer kamp Westerbork

Notbereitschaft

Dienstbereiche

Joodse Ordedienst

Fliegende Kolonne

Administratie kamp Westerbork

Brandweer kamp Westerbork

Financiën kamp Westerbork

Joodse Raad kamp Westerbork

Contactcommissie

Foto van kinderen op een wipwap&nbsp; Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring) Het is onbekend waar deze speeltoestellen hebben gestaan. Het meisje rechts is Tineke Vogel.

Foto van kinderen op een wipwap&nbsp; Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring) Het is onbekend waar deze speeltoestellen hebben gestaan. Het meisje rechts is Tineke Vogel.

Foto van Indische kinderen op een wipwap in (kamp) Schattenberg

Deportatie vanuit kamp Westerbork

Samenstelling transportlijsten kamp Westerbork

Reisverloop vanuit kamp Westerbork

Deutsche Reichsbahn en de deportatie vanuit kamp Westerbork

Nederlandse Spoorwegen en de deportatie vanuit kamp Westerbork

Transportbegeleiding vanuit kamp Westerbork

Deportatie naar kamp Westerbork

Aankomst in kamp Westerbork

Vrijstellingen van deportatie naar kamp Westerbork

Reisverloop naar kamp Westerbork

Nederlandse Spoorwegen en de deportatie naar kamp Westerbork

Alfred Fredi Fredy Julius Berger was in januari 1939 vanuit Hamborn gevlucht en werd in Ruinen in het Noorderhuis ondergebracht. &nbsp;Hij verbleef daarna in vluchtelingenkampen in Gouda en Amsterdam, om uiteindelijk in juni 1940 te worden overgebracht naar het vluchtelingenkamp Westerbork. Van daaruit ging hij in februari 1941 terug naar zijn vroegere woonplaats Hamborn, naar zijn ouders. Hij is op 22 april 1942 vanuit Duisburg naar het getto van Izbica gedeporteerd, samen met zijn ouders. Dit was een doorvoerkamp, van waaruit joden werden gedeporteerd naar Belzec en Sobibor. &nbsp;

Julius FrediBerger

Julius Fredi
Berger