In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Briefje Van: Rosette en (?) Aan: Allerliefsten Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1942-10-09 Onderwerp: aankomst in kamp Westerbork om 8 uur in de ochtend. Vertrek vanuit Loods 24 te Rotterdam.

Briefje Van: Rosette en (?) Aan: Allerliefsten Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1942-10-09 Onderwerp: aankomst in kamp Westerbork om 8 uur in de ochtend. Vertrek vanuit Loods 24 te Rotterdam.

Brief van Rosette Zwanenburg-Beer aan bekenden vanuit kamp Westerbork

Van: Stodel, Max&nbsp; Aan: Stodel, Jacob&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-07-25 Onderwerp: In de Schouwburg moeten wachten op het &nbsp;transport naar Westerbork, bij aankomst werden mannen en vrouwen van elkaar gescheiden Als ze weggaan, komen ze weer bij elkaar. Westerbork is een groot dorp 4- tot 5000 mensen. Er wordt gezegd dat de getrouwden in Duitsland bij elkaar blijven. Voor die paar dagen slapen de mensen in barakken met &nbsp;zalen met zo'n 200 personen op bedden van driehoog. In de barak zijn ze samen met Jannie Bonewit en haar man…

Van: Stodel, Max&nbsp; Aan: Stodel, Jacob&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-07-25 Onderwerp: In de Schouwburg moeten wachten op het &nbsp;transport naar Westerbork, bij aankomst werden mannen en vrouwen van elkaar gescheiden Als ze weggaan, komen ze weer bij elkaar. Westerbork is een groot dorp 4- tot 5000 mensen. Er wordt gezegd dat de getrouwden in Duitsland bij elkaar blijven. Voor die paar dagen slapen de mensen in barakken met &nbsp;zalen met zo'n 200 personen op bedden van driehoog. In de barak zijn ze samen met Jannie Bonewit en haar man…

Brief van Max Stodel aan Jacob Stodel vanuit kamp Westerbork

Van: Rabbie-Acohen, S Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-25 Onderwerp: over aankomst en reisverloop naar kamp Westerbork en de registratie; de kinderen konden in de wagons slapen; nu hebben ze met z'n drieën een bovenste bed; haar man ligt apart; dinsdag gaat er een transport; over de dagindeling; en het naar school gaan van zusje (Sara) met een clubje; het bestaat uit spelen op de hei…, dit geldt ook voor Elly (Esther) met nog wat andere bezigheden.; haar man en zijn broer moeten werk doen met scheppen; haar andere zwager zit in de binnendienst; de ontmoeting met haar ouders, ze zijn oud geworden; Simcha weet niet hoe het nu verder met haar gezin zal gaan; ze proberen zich aan te passen en zullen het met deze instelling wel redden; ze moeten alles op hun bed en om hun heen bewaren; in het kamp waait het hard en een stofbril, waar niet aan te komen is, is nodig; graag het een en andere toesturen, ze hebben van alles nodig en konden een aantal zaken niet meenemen; haar man heeft woensdag schrijfdag, de kinderen mogen niet schrijven; er komt net een pakketje binnen, de pot met bruine bonen is gebroken; ‘is er al gepulst bij ons? Dat zal wel, dus moeten wij weer opnieuw beginnen’; Elly zou zo graag willen schrijven, maar ze mag niet, ze zou wel een boek vol kunnen schrijven, ze klimt als een aap haar kooi in, naast mij…

Van: Rabbie-Acohen, S Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-25 Onderwerp: over aankomst en reisverloop naar kamp Westerbork en de registratie; de kinderen konden in de wagons slapen; nu hebben ze met z'n drieën een bovenste bed; haar man ligt apart; dinsdag gaat er een transport; over de dagindeling; en het naar school gaan van zusje (Sara) met een clubje; het bestaat uit spelen op de hei…, dit geldt ook voor Elly (Esther) met nog wat andere bezigheden.; haar man en zijn broer moeten werk doen met scheppen; haar andere zwager zit in de binnendienst; de ontmoeting met haar ouders, ze zijn oud geworden; Simcha weet niet hoe het nu verder met haar gezin zal gaan; ze proberen zich aan te passen en zullen het met deze instelling wel redden; ze moeten alles op hun bed en om hun heen bewaren; in het kamp waait het hard en een stofbril, waar niet aan te komen is, is nodig; graag het een en andere toesturen, ze hebben van alles nodig en konden een aantal zaken niet meenemen; haar man heeft woensdag schrijfdag, de kinderen mogen niet schrijven; er komt net een pakketje binnen, de pot met bruine bonen is gebroken; ‘is er al gepulst bij ons? Dat zal wel, dus moeten wij weer opnieuw beginnen’; Elly zou zo graag willen schrijven, maar ze mag niet, ze zou wel een boek vol kunnen schrijven, ze klimt als een aap haar kooi in, naast mij…

AlexanderBaune

Alexander
Baune